باسمه تعالی

((من درمیان شماچه باشم چه نباشم نگذاریداین انقلاب بدست نااهلان ونامحرمان بیفتد))                      

    امام خمینی (ره)

((امام خمینی یک حقیقت همیشه زنده است))

                                                                                  (مقام معظم رهبری)

مجلس گرامیداشت

بیست ودومین سالگردارتحال ملکوتی حضرت امام خمینی(قدس)

روز شنبه مورخ 14/3/1390صبح راس ساعت 10الی12درمسجدجامع شهرحسن آبادبرگزارمی گردد

حضوردراین برنامه تجدیدمیثاق باآرمانهای امام راحل خواهدبود

روحانیت شهر حسن آباد ، خانواده های معظم شهدا، هیئت حجه ابن الحسن العسکری ،مرکز دارالقرآن الکریم منطقه جر قویه علیا، هیات مذهبی شهر حسن آباد

آیا به اوقات فراغت کودکان و نوجوانان اندیشیده اید؟
 
مقدمه : با فرا رسیدن تابستان، فرزندان ما پس ازپشت سرگذاشتن یک سال تحصیلی توام با تلاش، درپی آنند که اززمان فراغت تابستانی خود بیش ترین بهره را ببرند. پدران ،مادران ومسئولان تعلیم وتربیت نیزبا دغد غه چگونگی گذراندن اوقات فراغت کودکان ونوجوانان بدنبال برنامه ریزی صحیح دراین زمینه هستند.اوقات فراغت پدیده ای است که ازیک سومناسب ترین بستربرای رشد وشکوفایی استعدادهای گوناگون وابعاد مختلف وجود نوجوانان و جوانان به شمارمی آید وازسویی دیگرمی تواند زمینه سازبسیاری ازمشکلات اجتماعی وبزه کاریهای فردی واجتما عی باشد. بنابراین اگربا آگاهی ودانش با آن روبه رونشویم وبرنامه ای سنجیده ومنظم برای رویارویی با آن نداشته باشیم ،دچارصدمات وضررهای جبران ناپذیری خواهیم شد.امروزه بیشتروقت جوانان ،به ویژه درفصل تابستان به اوقات فراغت اختصاص می یابد.طبق استانداردهای بین المللی ،تعداد روزهای فراغت کشورهای دیگردرسال، 80 روزواین رقم در کشور ما 10روز بیشتر،90روزاست.اما بررسیهای انجام گرفته نشان می دهد که تنها 61 درصد جوانان ایرانی اوقات فراغت خود را کافی می دانند. با گسترش دامنه اوقات فراغت باید دستگاهها ونهادهای متولی برای گذران مناسب این ایام به فکر برنامه ریزی مناسب برای کودکان وجوانان ونوجوانان باشند.با توجه به اهمیت اوقات فراغت درزندگی فرزندانمان وضرورت برنامه ریزی دراین زمینه بسیارحائزاهمیت می باشد.

مفهوم اوقات فراغت

آلن بیرودربحث ازاوقات فراغت ومعنای آن می نویسید:فراغت از leislrمصدرقدیمی مبدل شده به اسم مصدرواز ریشه لاتینی licerبه معنای مجازی شدن گرفته شده است. اوقات فراغت فقط زمان آزاد شده ازبارکارنیست،بلکه فعالیتی غیراجباری است.درفرهنگ عمید نیزدرباره تعریف ومعنای اوقات فراغت چنین آمده است: فراغت در فارسی به معنی آسودگی وآسایش وآسودگی ازکاروشغل است.درهمه تعاریف برعنصرآزادی واختیارفرد درانتخاب نوع فعالیت درزمان فراغت ونیزلذت بخش وارضا کننده بودن فعالیت تاکید شده است.دریک جمع بندی کلی از مباحث فوق می توانیم اوقات فراعت را زمانی بدانیم که شخص دراختیارخودش است ومی تواند به کاردلخواه خود بپردازد.

اوقات فراغت وتامین نیازها

گذران اوقات فراغت نیازهایی را درپی دارد که به اختصاربدان اشاره می شود
1- نیا ز به استراحت ورفع خستگی:انسان ها همه نیازبه استراحت ورفع خستگی دارند.پیوستگی درانجام کارها و نبود زمان کافی برای استراحت وفراغت موجب نزول کیفیت کارونیزپرخاشگری فرد فعال می گردد.ولی باید به کودکان ونوجوانان آموخت که زمان استراحت زمان بطالت نیست.بلکه زمانی است که فرد به تمرکزاعصاب می پردازدوحاصل آن افزایش بازده است.بدن وذهن آدمی پس ازمدتی کار ،خود به خود نیازمند استراحت است وبطور طبیعی بدان می پردازد.پس اوقات فراغت می تواند چنین نیازی را رفع کند.
2- نیا ز به تفریح: پس ازانجام کاردرطی ایامی خاص ،آدمی نیاز داردتا اوقاتی را صرف تفریح کند.نقل می کنند که حضرت علی (علیه السلام) درروزهای جمعه به بیرون ازشهرمدینه وبه قصد تفریح می رفتند.پس الگوهای دینی جایگاهی برای تفریحات درزندگانی پربارخود درنظرگرفته بودند.گاه درایام فراغت به سفرنیزمی توان رفت وپیامبر(صلی الله علیه و آ?ه و سلم) فرموده اند: سافروا تصحوا. مسافرت کنید تا سلامت بمانید.حتی سفرهای کوتاه به بیرون شهردرروزهای جمعه وخوردن ناهاردرکناررودخانه وسبزه زارمی تواند تفریحی دل انگیزمحسوب شود.به هرحال باید ترتیبی اتخاذ نمود که درایام سال کودکان ونوجوانان ازتفریحات سالم برخورداربشوند.درمراکزمشاوره یکی ازمشکلاتی که خانم ها وکودکان و نوجوانان مطرح می کنند این است که پدربا داشتن امکانات مالی ازبردن آنها به سفروتفریح امتناع می کند.باید دانست که تفریحات موجب انبساط خاطروسلامت روانی می گردد.
3- سرگرمی و ایجاد تنوع: نیازدیگری که دراوقات فراغت رفع می شود ،نیازکودکان ونوجوانان به سرگرمی وتنوع داشتن است.بخشی ازدرگیریهای درون منزل که میان کودکان رخ می دهد به این دلیل است که آنها بیکارند و وسیله ای برای سرگرمی ندارند.لذا یکی برای دیگری ادا درمی آورد واونیزدرعوض وی را می زند.اما وقتی هردو دارای سرگرمی خاص باشند ،فرصت کمتری برای ایجاد مزاحمت ودرگیری با یکدیگردارند.مسئله تنوع نیزامری مهم است وزندگی بدون تنوع خسته کننده می باشد .پس تنوع درگذراندن اوقات فراغت باعث ایجاد تنوع درزندگی می گردد وتنوع مانع پدید آیی افسردگی است.آنچه افسرده ها ازآن گله مند هستند ،نداشتن تنوع درزندگی ویکنواخت شدن آن است .پس با راهنمایی فرزندان به انجام فعالیتهای متنوع ، زمینه علافه مندی آنان به زندگانی را فراهم آوریم.
4- شکوفایی استعدادهای شخصی: هریک ازفرزندان ما دارای استعداهایی است .درتعریف استعداد گفته اند که آن توانایی بالقوه ای است که اگردرمحیط مساعدتری قراربگیرد، به شکوفایی می انجامد.فردی که استعدادهایش به نحو مطلوبی به شکوفایی رسیده باشد به تعبیرمازلو)maslow( به خود شکوفایی دست یافته است.یکی اززمینه هایی که موجب رشد استعدادها را فراهم می آورد پرداختن به فعالیتهایی است که فرزند دراوقات فراغت انجام می دهد. از جمله راههایی که می توان ازطریق آنها مبادرت به شناخت استعدادهای کودکان ونوجوانان نمود ملاحظه کردن کارهایی است که آنان، با علاقه انجام می دهند ونیزبه تکرارآن می پردازند.پس درلحظه هایی که کودکان ونوجوانان خود مایلند به فعالیتی روی آورند ،بهترمی توان به شناخت استعدادها وعلایق آنان پی بردوتمهیدات و امکانات لازم را برای رشد وبالندگی استعدادهایشان فراهم کرد.
5- شکوفایی فردی و اجتماعی: گذران اوقات فراغت باید به نحوی باشد که زمینه های لازم را برای شکوفایی فردی واجتماعی را فراهم آورد.زیرا شکوفا کردن استعداد ها ازاهم وظایف تعلیم وتربیت است. وانسان بالنده در تفکرمازلوفردی است که به خود شکوفایی رسیده باشد ویکی ازعواملی که به خود شکوفایی فرد کمک می کند ،به تعبیرآلن بیرو،گذران اوقات فراغت است.در حین گذران اوقات فراغت که فعالیتی آزاد واختیاری است به فرد به دلخواه خود به فعالیتی می پردازد که استعداد انجام آن را دارد وبه آن فعالیت علاقه مند نیزمی باشد.هرگاه آدمی به فعالیتی بپردازد که هم استعداد آن را دارد وهم بدان علاقه مند است ،قطعا به شکوفایی دربعدفردی می رسد.
شکوفایی دربعد اجتماعی نیزآن گاه محقق می گردد که فرد درکنارجمعی به فعالیت می پردازد وازطریق فراگیری مهارتهای اجتماعی)social skills(ومهارتهای زندگی )life skills(به رشد وبالندگی بیشتری دست یابد.
علاوه بر این با قرارگرفتن درجمع انسانهایی که توان رهبری جمعی را دارند شناخته می شود وبا به دست گرفتن رهبری جمع ،استعدادهای رهبری وی به شکوفایی می رسد وعلاوه برآن استعدادهایی دراورشد می کند که لازمه آن حضوردراجتماع است ، مانند رشد استعداد کلامی.نتیجه آنکه حاصل گذران اوقات فراغت دست یافتن به شکوفایی فردی وجمعی است.
6- اوقات فراغت و بهداشت روانی: حسن گذران اوقات فراغت تضمین کننده ، سلامت وبهداشت روانی انسان است.اشتغال مستمروبدون وقفه فکری وعملی موجب خستگی جسمی وذهنی می گردد.به گونه ای که فرد به تدریج نشاط وسرزندگی خود را ازد ست می دهد.درواقع فشارهای ناشی ازاشتغال ممتد ذهنی وجسمی(به خصوص ذهنی)نه تنها ممکن است با ازدست رفتن نشاط وتعادل حیاتی فرد همراه باشد ،بلکه درمواقعی عا مل مهمی برای بروزبسیاری ازاختلالات روانی،همچون نوروزها،افسردگی ها ونارساییهای جسمی،به ویژه ازنوع بیماریهای روان تنی (سایکوسوماتیک)محسوب می شود.دراین شرایط برخورداری ازیک برنامه جامع وپیش بینی فرصتی آزاد وفارغ ازکارموظف وبهره بری ازآن ،اولین ومهمترین گام در پیش گیری ازآسیب های ذهنی وحفظ بهداشت روانی است.
فقدان حداقلی ازاوقات فراغت درزندگی روزمره ،ولوساعتی یا کمترازآن ،باعث افزایش اضطراب یا فشارروانی شده ،زمینه اختلال درقوای حسی وادراکی را فراهم می آورد وفرد درتفکرمولد وخلاق با مشکل جدی مواجه می گردد.به طورمسلم،همان طوری که ذکرشد فشارذهنی وروانی ناشی ازفعالیتها ومشغله های مستمروبی وقفه نه تنها موجب اختلال دربهداشت روانی فرد می شود بلکه قدرت فراگیری ،ادراک مطالب ونگاه داری ذهنی را به حداقل می رساند. لذا ضروری است که اولیاء ومربیان ضمن توجیه کودکان ونوجوانان نسبت به اهمیت،ارزش ونقش حیاتی اوقات فراغت درچگونگی حسن گذران فرصت های آزاد ،آنها را یاری دهند. ازاین رهگذرانتظار می رود فرصت استفاده مطلوب وبرنامه ریزی شده ازاوقات فراغت به آن دسته ازدانش آموزانی که به عللی دربعضی ازدروس تجدید شده اند نیزداده شود.چه بسا بهره مندی شایسته ازاوقات خوشایند فراغت مانع خستگی ذهنی وفشارروانی دا نش آموزان شده ،با فراهم کردن نشاط وسرزندگی که ازشاخصه های بهداشت روانی است ، قدرت یادگیری ونگاه داری ذهنی در آن ها افزایش می یابد .بدون شک دربعضی ازموانع علت تجدیدی دانش آموزان را باید دروجود بی نظمی وبی برنامه گی دررفتارتحصیلی آنها جست. به نظرما مسئله فراغت کودکان ،نوجوانان وحتی جوانان ازاهم مسائل قابل بحث درتربیت است.ازیک سو می تواند عامل رشد وسعادت کودکان به حساب آید وازسوی دیگرموجب بدبختی فساد وانحطاط آنها، عامل رشد وسعادت است درآن گاه که والدین ومربیان بتوانند به نحوی شایسته درآن برنامه ریزی کنند وازاوقات فراغت این نسل نیکواستفاده نمایند. طبعا عامل بد بختی وفساد است درآن هنگام که آنان به پناه خود رها شوند ودرخانه ومدرسه عامل سرگرمی واشتغالی برایشان نبا شد. این مسئله دامن گیر همه خانواده ها و همه گروه ها و موسساتی است که به نحوی با کودکان و نوجوانان و جوانان سروکاردارند. به منظورتحقق نیازهای ایام فراغت ، پیشنهادهای زیرعرضه می گردد تا راهنمای عمل برنامه ریزان اجتماعی وخانواده ها واقع شود.

تاسیس فرهنگسرا ها وورزشگاه ها ی متعدد وتشکیل انواع گروه های اجتماعی، تفریحی ، ورزشی،هنری وادبی،چنین اقدامی پیامدهایی ازجمله موارد زیررا به دنبال دارد:

1- نظم ومحتوا به اوقات فراغت بخشیده می شود.
2-ایجاد روابط گروهی وفراهم نمودن محیط تعامل اجتماعی ،وجود هنجارها و دستورالعمل های اجتماعی،وعرضه کنترل اجتماعی نظارت شده گروه براعضاء سبب می شود که اوقات فراغت به وقت اشتغال ، وبی برنامگی به ایفای نقش درگروه تبدیل گردد.
3- ایفای نقش درگروههای اجتماعی ، تفریحی وورزشی سبب بروزاستعدادهای هنری،ادبی،و...می شود.

ایجاد تنوع درامکانات عرضه شده

افزایش قدرت انتخاب افراد هردوجنس برای نحوه گذراندن اوقات فراغت به گونه ای که هرنوع سلیقه وعلاقه ای را تحت پوشش قراردهد ،باعث رشد شخصیت وتکامل فکرواندیشه افراد می شود.

آگاهی دادن به مردم درباره مفهوم وکارکرد اوقات فراغت

تغییرنگرش مردم دراین جهت که اوقات فراغت صرفا استراحت کردن وبدون فعالیت کردن نیست.پیامد چنین نگرشی گاهی به مرزگریزازواقعیات زندگی نیزکشیده می شود.
حال آنکه اگرتعطیلات را بخشی ازفرآیند تربیت بدانیم ازاین فرصت باید به صورت برنامه ریزی شده استفاده نمائیم. دراین زمینه کمیته های فرهنگی ،هنری وهمه مراکزی که به نحوی درپرکردن اوقات فراغت دانش آموزان دست اندرکارند باید به شناسایی استعدادها وعلائق آنها پرداخته ،برای به حداکثررساندن استفاده ازاین ایام برنامه ریزی کنند. به ویژه که بسیاری از این دانش آموزان همراه با پایان سال تحصیلی با مشکل گذراندن اوقات فراغت مواجه می شوند ؛زیرا هیچ برنامه خاص ومشخصی برای این ایام ندارند.

رهنمود های عملی برای والدین

برنامه ریزی والدین برای این ایام بایدبا مشورت ونظرخود فرزندان صورت بگیرد نه فقط با اعمال نظروالدین،زیرا درغیراین صورت مهمترین مشخصه مفهوم اوقات فراغت نبود الزام کمرنگ می شود ودرنتیجه کارکردهای مطرح شده جایگاه خود را ازدست می دهند.آنچه دراین زمینه اهمیت دارد ،توجه دادن والدین با این امر است که آنها باید همواره نقش راهنما داشته ،فرزندان را با توجه به علائق شان درجهت رشد وپرورش استعدادهایشان یاری کنند. ازآنجا که بسیاری ازخانواده ها ،توان استفاده ازامکانات عرضه شده ،همچون کلاسها و اردوهای مختلف تفریحی وآموزشی را ندارند ،راهکارهای زیرمی تواند بهره وری فرزندان آنان را ازاین ایام تا حدودی افزایش دهد.
1- امکا ن معاشرت فرزندانتان را با دوستان قابل اعتماد، آنها فراهم سازید.برای اطمینان بیشترتوصیه می شود به نحوی با خانواده آنها ارتباطی هرچند اندک برقرارنمایید.
2-کتابهای متناسب با علائق آنان تهیه کنید.
3-امکا ن استفاده ازکتابخانه را برای آنان فراهم نمایید.
4- وقت بیشتری را به فرزندانتان اختصاص دهید تا درنتیجه ارتباط متقابل ،شناخت متقابل شما ازهمدیگرتوسعه یابد.
5-بخشی ازکارهای منزل را بنا به انتخاب فرزندان به آنها واگذار نماید. شما ای مادرعزیزمی توانید برنامه های مفید وسازنده برای فرزندانتان تدارک ببینید .شما می توانید درامورخانه از آنها کمک بگیرید،شما می توانید آنها را درانجام امورمنزل شرکت دهید، بچه ها همه به کارکردن علاقه مند هستنداما نمی خواهند کاربرای آنها الزام واجبارداشته باشد،نمی خواهند که کاربرای آنها تکلیف باشد.کسی که هرشب نشسته و یک دیکته نوشته که فردا صبح به معلم تحویل دهد دیگرحاضرنیست اکنون که مدرسه تعطیل شده است یک کارموظف انجام دهد.شما کاررا به عنوان پاداش یک کارخوب به آن رجوع کنید.
6- امکانات تهیه کارهای دستی ارزان قیمت را درمنزل فراهم کنید وخود نیزراهنمایی آنان را عهده دارشوید. بطورقطع شما نیز راهکارهای خلاقانه دیگری را می توانید به این فهرست اضافه نماید

 روز بیست وهفتم جمادی الثانی

در این روز در سال 116 هجری جناب ابوالحسن سلطان علی فرزند امام باقر علیه السلام در اردهال کاشان به شهادت رسید1

عده ای از دوستان اهل بیت علیهم السلام از اهالی چهل حصاران و فین کاشان نامه ای خدمت امام باقر علیه السلام نوشتند که چون ما از محضر شما دور هستیم یکی از آقازادگان خود را برای راهنمایی و تربیت ما و تعلیم احکام به جانب ما بفرستید

آن حضرت فرزند بزرگوار خود جناب علی بن محمد علیه السلام را با رسولان فرستاده, روانه کاشان کردند و اسباب سفر آن حضرت را برادرش امام صادق علیه السلام فراهم نمودند

هنگام ورود آن حضرت, در فین حدود شش هزار نفر برای استقبال آمدند. حضرت مدتی در جاسب و خاوه مشغول هدایت مردم بودند, و بیشتر در مسجد جامع کاشان _ که فعلا در کوی میدان کهنه واقع است _ مشغول عبادت بودند و شیعیان برای ادای نماز جمعه خدمتش مشرف میشدند, و کرامات زیادی مشاهده مینمودند

آن حضرت نامه هایی برای پدر بزرگوارش به مدینه میفرستاد و حالات خود و شیعیان را بیان میفرمود تا در سال 114 هجری خبر شهادت پدر بزرگوارش به آن حضرت رسید و بعد از سه سال از شهادت پدر بزرگوارش در سال 116 هجری مخالفین آن حضرت را با عده ای از دوستان  و موالیان و منسوبین به آن حضرت شهید کردند

از آنجا که 27 جمادی الثانی در سال شهادت آن حضرت مصادف با 17 مهر سال شمسی بوده , هر سال به مناسبت سالگرد آن حضرت در جمعه دوم مهرماه مراسم قالی شویان همراه با عزاداری باشکوهی کنار قبر مطهرش برگزار میشود2

هم اکنون در سرداب زیر ضریح مقدس آن حضرت بدن مبارک حدود صد نفر از آن شهای بزرگوار تازه و سالم هست که مرحوم آیه الله سید شهاب الدین مرعشی نجفی مشاهده فرموده اند3

1.شرح زندگانی حضرت سلطان علی بن محمد باقر علیهما السلام: ص62. مراقدالمعارف: ج2 ص79_72. روضات الجنات: ج4 ص212

2.مراقد المعارف: ج2 ص80

3.به کتاب "نور باهر" تاُلیف مرحوم باقر مرندی _ و اجساد جاویدان به نقل از کسانب که همراه  آیه الله مرعشی نجفی اجساد طهر را زیارت کرده اند _ مراجعه شود

روز بیست و هشتم ماه جمادی الثانی:

1.سپردن پیامبر صلی الله علیه و آله به حلیمه سعدیه

در این روز جناب عبدالمطلب علیه السلام نور چشم خود پیامبر صلی الله علیه و آله را در اطراف کعبه طواف داد و آن حضرت را برای شیر دادن به حلیمه سعدیه سپرد1

1.وقایع الشهور: ص113

 روز بیست و نهم ماه جمادی الثانی:

1.وفات حضرت سید محمد فرزند امام هادی علیه السلام1

حضرت سید محمد فرزند امام هادی علیه السلام در سال 252 هجری در سامراء از دنیا رفت2. آن حضرت را ابوجعفر و ابوعلی و سید محمد بعاج نیز میگفتند

جلالت قدر و منزلت او به حدی بود که عده ای از شیعیان گمان میکردند که بعد از امام هادی علیه السلام آن بزرگوار امام خواهد بود, ولی با رحلت ایشان در زمان پدر بزرگوارش بر همه معلوم شد که امام حسن عسگری علیه السلام امام پس از ایشان است

امام عسگری علیه السلام به جناب سید محمد علیه السلام علاقه وافری داشت, به حدی که هنگام رحلت او گریبان چاک کرد. بعد از رحلت, آن حضرت را در آبادی به نام بلد در شش فرسخی سامراء دفن نمودندکه هم اکنون قبر او در آنجا معروف است

کرامات زیادی از آن حضرت مشاهده شده و هم اکنون دارای گنبد و صحن و غرفه های متعدداست, و دوستان اهل بیت علیهم السلام به زیارت آن بزرگوار مشرف میشوند. نسبت سادات آل بعاج در عراق و خوزستان به علی و احمد فرزندان سید محمد بعاج منتهی میشود

1.مراقد المعارف: ج2 ص262

2.این تاریخ مشهور بین شیعیان سامرا است و در حرم آن حضرت نیز نوشته شده است

روز آخر ماه جمادی الثانی:

1.شهادت ابراهیم بن مالک اشتر

در این ماه در سال 71 هجری ابراهیم پسر مالک اشتر نخعی رحمه الله علیه به شهادت رسید1

مراقد المعارف: ج1 ص

کاربران گرامی ، وقایع مهم ماه جمادی الثانی را از آغاز بعثت تا کنون ،

میتوانید از ادامه مطلب به دو صورت : گذرا و تفصیلی دریافت و مشاهده کنید .

اللهم العن الجبت و الطاغوت  

فهرست وقایع ماه جمادی الثانی به صورت گذرا :

سوم جمادی الثانی

1. شهادت حضرت زهرا سلام الله علیها

چهارم جمادی الثانی

1.مرگ هارون الرشید

دوازدهم جمادی الثانی

1. حرکت به سوی خیبر

سیزدهم جمادی الثانی

1. وفات حضرت ام البنین سلام الله علیها

نوزدهم جمادی الثانی

1. ازدواج حضرت عبدالله و آمنه علیهما السلام

بیستم جمادی الثانی

1. ولادت حضرت زهرا سلام الله علیها

بیست ویکم جمادی الثانی

1. وفات حضرت ام کلثوم سلام الله علیها

بیست و دوّم جمادی الثانی

1. مرگ ابوبکر

بیست و هفتم جمادی الثانی

1. شهادت سلطان علی بن محمد الباقر علیه السلام

بیست و هشتم جمادی الثانی

1. سپردن پیامبر صلی الله علیه و آله به حلیمه سعدیه

بیست و نهم جمادی الثانی

1. وفات حضرت سید محمد فرزند امام هادی علیه السلام

آخر جمادی الثانی

1. شهادت ابراهیم بن مالک اشتر

روزهای3و4و12و13جمادی الثانی ناقص است!!!

روز نوزدهم ماه جمادی الثانی:

1. ازدواج حضرت عبدالله و آمنه علیهما السلام

روز ازدواج حضرت عبدالله و آمنه علیهما السلام و باردار شدن آن حضرت به رسول اکرم صلی الله علیه و آله است1. سزاوار است مومنین آن شب را تعظیم و احترام نمایند و به عبادت احیاء کنند2

1.تحفه الزائر: ص56_57. فیض العلام: ص272

2.فیض العلام: ص272 

روز بیستم ماه جمادی الثانی:

1. ولادت حضرت زهرا سلام الله علیها

در چنین روزی حضرت حوراء انسیه عذراء بتول ام ابیها حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها در سال پنجم بعثت در مکه مکرمه به دنیا آمد1. بنابر قولی ولادت حضرت در دهم جمادی الآخر است2

انعقاد نطفه فاطمه سلام اللله علیها3

داستان انعقاد نطفه حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها مراحلی دارد که ذیلا خلاصله آن آورده میشود

1.در شب معراج خداوند سیبی به پیامبر صلی الله علیه و آله هدیه داد که از عظمت خلقت و بوی و رنگ و زیبایی آن ملائکه تعجب کردند. خداوند امر فرمود تا پیامبر صلی الله علیه و آله آن را میل کند. هنگامی که آن سیب را شکافت نوری از ان درخشید. جبرئیل گفت: بخور یا زسول الله , که این نور منصوره فاطمه , دختری است که از صلب تو خارج میشود4. در بعضی روایات است که از رطب بهشتی هم خاتم الانبیاء صلی اله علیه و آله میل فرمودند5

2. در 10 شعبان سال چهارم جبرئیل علیه السلام بر پیامبر  صلی الله علیه و آله در ابطح نازل شد و فرمان کناره گیری از حضرت خدیجه را به مدت 40 روز _ به عنوان مقدمه حمل حضرت زهرا سلام الله علیها _ ابلاغ فرمود6

با اینکه آن حضرت علاقه وافری به خدیجه سلام الله علیها داشت و این کار برای آن حضرت پر مشقت بود ولی برای خدیجه سلام الله علیها پیغام داد که مدتی به منزل نمی آیم و به منزل فاطمه بنت اسد سلام الله علیها میروم. شبها در را ببند و در بستر آسایش کن

پیامبر صلی الله علیه و آله شبها به منزل فاطمه بنت اسد سلام الله علیها میآمد. هر شب هنگام افطار خرما و انگور و غذای بهشتی می آوردند. با آب بهشتی و حوله دست آن حضرت را شسته و تمیز میکردند. امیرالمومنین علیه السلام حسب دستور پیامبر صلی الله علیه و آله جلوی در می نشست که کسی نیاید و در آن غذا با پیامبر صلی الله علیه و آله شریک شود. در شب چهلم دستور رسید که به خانه خدیجه سلام الله علیها برو که خداوند به خود سوگند خورده که امشب از صلب تو ذریهُ پاک و طیبه ای بیافریند. حضرت از جا برخاسته و به منزل خدیجه سلام الله علیها آمدند

حضرت خدیجه سلام الله علیها میفرماید: سوگند به آن کسی که آسمان را برافراشته و آب را از زمین جوشانده, حضرت از من دور نشده بود که سنگینی وجود فاطمه  سلام الله علیها را در خود احساس کردم7

دوران بارداری خدیجه سلام الله علیها

هنگامی که حضرت خدیجه سلام الله علیها دوران آبستنی خود را میگذراند, حضرت فاطمه سلام الله علیها از داخل شکم با مادر صحبت میفرمود, و او را دلداری میداد و به صبر و پایداری دعوت میفرمود

پیامبر صلی الله علیه و آله به خدیجه سلام الله علیها فرمودند: جبرئیل به من بشارت داد که این مولود دختر است و او موجودی پاک و با برکت است. خداوند متعال نسل و ذزیه مرا از او قرار میدهد و از نسل او امامانی در امت قرار خواهد داد که بعد از پایان یافتن وحی او جانشینانش بر روی زمین باشند

هنگام ظاهر شدن آثار وضع حمل سراغ زنان قریش فرستادند ولی کسی برای کمک نیامد چه این که آنان راضی به ازدواج حضرت خدیجه سلام الله علیها با پیامبر صلی الله علیه و آله نبودند و خدیجه سلام الله علیها از این برخورد آنها غمناک شد

در همین حال چهار زن بلند بالا که شبیه زنان بنی هاشم بودند بر او وارد شدند. یکی از آنان به او گفت: ای خدیجه, غمگین مباش که ما فرستادگان پروردگار تو هستیم. ما خواهران توایم, من ساره هستم و این آسیه دختر مزاحم و همنشین تو در بهشت و این مریم دختر عمران و این صفورا دختر شعیب است. خداوند ما را نزد تو فرستاده تا در کارهای مربوط به زنان به تو کمک کنیم8. یکی از آنان در سمت راست او و دیگری در سمت چپش و سومی پیش روی ان حضرت و چهارمی پشت سر او نشستند

فاطمه سلام الله علیها به دنیا آمد

علیا مخدره خدیجه کبری سلام الله علیها حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها را پاک و پاکیزه بر زمین نهاد. در این هنگام نوری از وجودش درخشید که تمام خانه های مکه را روشن کرد و این نور در شرق و غرب درخشش نمود. بانویی که پیش روی خدیجه سلام الله علیها بود حضرت فاطمه  سلام اللله علیها را برداشت و با آب کوثر شست و شو داد و پارچه سفیدی که از شیر سفیدتر و از مشک و عنبر خوشبو تر بود بیرون آورد . یکی را بر بدن او پیچیده و دیگری را بر سرش انداخت و سپس از او خواست که سخن بگوید

حضرت فاطمه سلام الله علیها لب به سخن گشود و فرمود: اشهد ان لا اله الا الله, و ان ابی رسول الله سیدالانبیاء و ان بعلی سید الاوصیاء و ان ولدی سید الاُسباط: گواهی میدهم که جز الله خدایی نیست و پدرم فرستاده خدا و سرور پیامبران است و شوهرم سرور جانشینان و فرزندانم آقای نوادگان و اسباط هستند

بعد بر یکایک آنان سلام کرده و هر یک را به اسم صدا زد. آنان بر چهره او تبسم کردند و حورالعین و بهشتیان یکدیگر را به ولادت حضرت فاطمه سلام الله علیها بشارت دادند. در آسمان نوری درخشان پدید آمد که ملائکه تا آن روز چنین نوری را ندیده بودند و لذا نام حضرت را " زهرا " گذاشتند. بانویی که پیش روی خدیجه سلام الله علیها نشسته بود به خدیجه گفت: او را پاک و پاکیزه و آراسته و بابرکت در بر گیر که در نسل و ذریه اش برکت قرار داده شده است

خدیجه حضرت را با شادی و خشنودی از دست او گرفته و سینه در دهانش گارده و دهان او را پر از شیر کرد و این گونه بود که فاطمه سلام الله علیها رشد جسمی خود را آغاز کرد9

1.کافی: ج1 ص381. اعلام الوری: ج1 ص290. تاریخ الائمه علیهم السلام: ص6. کشف الغمه: ج1 ص449. فیض العلام: ص273. العددالقویه: ص219. مصباح کفعمی: ج2 ص597.و مصباح المهتجد: ص732. بحارالانوار: ج95 ص196, ج97 ص199. عوالم العلوم ج سیده النساء فاطمه الزهرا سلام الله علیها: ج1 ص66_67. ریاحین الشریعه: ج1 ص59. بحارالانوار: ج43 ص10,14,.17_19. مستدرک سفینه البحار: ج2 ص85

2.بحارالانوار: ج97 ص202

3.به برخی از منابع مربوط به انعقاد نطفه حضرت زهرا سلام اله علیها اشاره میشود

امام سجاد علیه السلام: بحارالانوار:ج42 ص18. تفسیر فرات کوفی: ص321_322

امام صادق علیه السلام: بحارالانوار: ج8 ص120, ج18 ص364, ج42 ص42. معانی الاخبار: ص396. ذخائرالعقبی: ص36. تفسیر برهان: ج2 ص292

امام رضا علیه السلام: بحارالانوار: ج8 ص119, ج4 ص2_4. توحید صدوق: ص118. امالی صدوق: ص373. عوالم العلوم: ج11 ص10

سلمان فارسی: بحارالانوار: ج36 ص361. تفسیر فرات: ص211

جابر بن عبدالله انصاری: دلائل الامامه: ص52. تفسیر فرات کوفی: ص216. علل الشرائع: ج1 ص183. بحارالانوار: ج43 ص5

عایشه: المعجم الکبیر: ج22 ص400. الطرائف: ص27. تاریخ بغداد: ج5 ص87. تاریخ الخمیس: ج1 ص277. میزان الاعتدال: ج1 ص38 , ج2 ص84. مناقب ابن سلیمان کوفی: ج2 ص206

عمر بن خطاب: میزان الاعتدال: ج1 ص252 , ج2 ص297. لسان المیزان: ج4 ص36. عیون الاخبار فی مناقب الاخیار: ص45

4.بحارالانوار: ج42 ص18. بیت الاحزان محدث قمی: ص7. عوالم العلوم: ج فاطمه الزهرا سلام الله علیها : ج1 ص36_37

5.عوالم العلوم ج فاطمه الزهرا سلام الله علیها : ج1 ص37

6.قلائد النحور: ج شعبان, ص398

7.بحارالانوار:ج16 ص78_80

8.در بعضی روایات حوا هم ذکر شده است

9.بحارالانوار: ج16 ص80

روز بیست ویکم ماه جمادی الثانی:

1.وفات حضرت ام کلثوم سلام الله علیها

جناب ام کلثوم سلام الله علیها چهار ماه پس از بازگشت از کربلا به مدینه از دنیا رفتند1. پدرشان مولی الموحدین امیرالمومنین علیه السلام و مادرشان حضرت زهرای مرضیه سلام الله علیها است2

صاحب ریاحین الشریعه به نقل از اعیان الشیعه می فرماید: امیرالمومنین علیه السلام آن مخدره را به عون بن جعفر طیار تزویج نمودند3

آنچه در مورد ازدواج ام کلثوم سلام اللله علیها با غیر عون بن جعفر نقل شده از بافته های مخالفین است. آن حضرت در واقعه جانسوز کربلا حضور داشتند و بعد از شهادت امام حسین علیه السلام و اهل بیت و اصحابشان در کنار خواهرشان حضرت زینب سلام الله علیها از بانوان و یتیمان محافظت میفرمود, و اشعار آن حضرت در فراق برادر در کربلا مشهور و جانسوز است

پس از عاشورا که بانوان به اسارت کوفه و شام رفتند خطبه آن حضرت در شهر کوفه و مجلس ابن زیاد, اشعار آن حضرت در قادسیه و قنسرین, اثر دعای آن حضرت در سیبور و بعلبک, کلمات آن جناب با شمر هنگام ورود به دروازه شام, مرثیه های حضرت در اربعین و مراجعت به مدینه, دلالت بر عظمت و شجاعت و صبر آن مخدره دارد

سرانجام بعد از چهار ماه از ورود به مدینه با دلی پر از غم و اندوه در مصائب کربلا بالاُخص شهادت سیدالشهدا علیه السلام رحلت نمود و در مدینه منوره دفن شد. به قولی آن حضرت در آخر ماه جمادی الثانی بوده است4

1.وقایع الشهور: ص110

2.تذکره الخواص: ص75

3.ریاحین الشریعه: ج3 ص245

4.ریاحین الشریعه: ج3 ص256-244

روز بیست و دوّم ماه جمادی الثانی:

1. مرگ ابوبکر

در شب سه شنبه 22 جمادی الثانی در سال 13 هجری عبدالله بن عثمان معروف به ابوبکر بن ابی قحافه در سن 67 سالگی, از این جهان به سوی سزای اعمالش رخت بر بست1. به قولی مرگ ابوبکر در 27 جمادی الثانی بوده است2

او مدت دو سال و سه ماه و بیستو دو روز غاصب خلافت بود, و اولین کسی بود که بعد از شهادت پیامبر صلی الله علیه و آله به انتخاب اعضای سقیفه بنی ساعده خلیفه شد. انتخاب ابوبکر به گونه ای بی حساب بود که عمر با آنکه خود گرداننده برنامه سقیفه بود میگوید: بیعت با ابوبکر امری بدون تدبیر و مشورت و دقت بود, مثل زمان جاهلیت که خداوند مسلمانان را از شر ان محفوظ داشت. هر کس چنین کاری را تکرار کند اورا بکشید3

اهل سنت در علت مرگ او نوشته اند: ابوبکر در روز دوشنبه 7 جمادی الآخر غسل کرده بود و آن روز هوا سرد بود. به این دلیل سرما خورد و تب کرد, و پانزده روز این تب ادامه داشت, و به نماز نمیرفت, تا در شب سه شنبه 22 جمادی الآخر بعد از آنکه خلافت را به عمر واگذار کرد, مرد4

قبل از وفات عثمان را برای نوشتن وصیت نامه ای درباره خلافت طلب کرد که امر خلافت بعد از ابوبکر با عمر بن خطاب باشد. او کلمه ای گفت و بیهوش شد و بقیه را عثمان از پیش خود نوشتکه امر خلافت با عمر است. ابوبکر به هوش آمد و عثمان را دعا کرد که آنجه او می خواسته او نوشته است5

باید پرسید: چرا هنگامی که پیامبر صلی الله علیه و آله در روزهای آخر عمر کاغذ و قلم خواست تا وصی بعد از خود را به امر خداوند معین کند نسبت هذیان به آن مقام معظم دادند؟ ابوبکر هنگام مرگ کلماتی گفت. از جمله این که کاش تفتیش خانه فاطمه و علی علیهما السلام نمی کردم6. همان تفتیشی که شهادت پاره تن پیامبر صلی الله علیه و آله را به همراه داشت؟

1.تتمه المنتهی: ص10. تاریخ الخلفاء: ص81. فیض العلام: ص279. بحارالانوار: ج29 ص521

2.مسارالشیعه: ص32. العدد القویه: ص343. مصباح کفعمی: ج2 ص598. مصباح المهتجد: ص732. بحارالانوار: ج95 ص200

3.الغدیر: ج5 ص370. صحیح بخاری: باب رجم الحبلی: ح 6681. مسند احمد: حدیث 393. سیره ابن هشام: ج4 ص308

4.تاریخ الخلفاء:ص81. بحارالانوار: ج29 ص521

5.شرح ابن ابی الحدید: ج1 ص165

6.مروج الذهب: ج2 ص308. تتمه المنتهی: ص10. الامامه و السیاسه:ج1 ص18. سبعه من السلف: ص77. تاریخ طبری: ج4 ص52. میزان الاعتدال: ج2 ص215

روز بیست و هفتم ماه جمادی الثانی:

1.شهادت سلطان علی بن محمد الباقر علیه السلام

 بسمه تعالی

به مناسبت فرارسیدن سوم خرداد که مصادف است با پیروزی رزمندگان دلاور مردان  ایران اسلامی ،وهمچنین  فتح خرمشهر بدست این عزیزن، وهمچنین  سالروز ولادت حضرت فاطمه زهرا س وفرزند برومندش حضرت امام خمینی ره ،در این راستا از طرف امور شاهد ، بسیج دانش آموزی وامورتربیتی اداره آموزش وپرورش  جلسه ی به پاس احترام شهدای فتح خرمشهر در محل دبستان دخترانه  فاطمیه برگزار گردید در این جلسه که خانواده های معظم شهدای دانش آموزان دعوت داشتند ابتدا   بعد از قرائت قرآن ، ریاست محترم اداره آموزش وپرورش  جناب آقای منصوری مطالبی در خصوص آزاد سازی خر مشهر ومقام ولای شهیدان وجایگاه حضرت فاطمه زهرا در بین زنان عالم و.....سخنانی ایراد نمودند  وسپس نماینده سازمان تبلیغات اسلامی حضرت حجه الاسلام شیخ عباس صادقی در خصوص امر به معروف وجایگاه شهیدان وشرح حالی از زندگانی حضرت امام سخنرانی نمودند ودرپایان به  رسم یادبود به کلیه خانواده های شهدای دانش آموز لوح تقدیر به همراه هدایایی از طرف وزیر محترم آموزش وپرور ش اهدا گردید

                            تصاویر جلسه

                 بسم الله الرحمن الرحیم  

همانا ما کوثر را به تو اعطا کردیم پس برای پرودگارت نماز بخوان وقربانی کن .    

                                                                                                سوره مبارکه کوثر  آیه 2-1

خداوند از خشم فاطمه خشمگین و به سبب خشنودی او خشنود می شود، فاطمه پاره تن من است، هر کس او را بیازارد مرا آزرده است آن کس که با او دوستی ورزد با من دوستی ورزیده است. فاطمه قلب و روح من است، فاطمه بانوی زنان دو جهان است.          

پیامبر اکرم (ص)

فاطمه (س) در نگاه حضرت مهدی (عج)

حضرت مهدی (عج ) که جهان را با ظهور و احکام نورانی خود متحول  می کند و عدالت را در تمام زمین حاکم می گرداند فرموده اند که : دختر رسول خدا برای من سرمشق و الگوی نیکویی  است . حضرت مهدی (عج ) حضرت فاطمه زهرا را الگو و اسوه خود در رفتار و برنامه  حکومتی  خود می داند .                                     

فاطمه (س) در اندیشه امام خمینی رحمه الله علیه

حضرت امام خمینی (ره) از فرزندان حضرت زهرا(س) است و در مکتب او پرورش یافته و عمر شریف خویش را در اهداف والای اسلام واهل بیت(ع) سپری نموده است. هم زمانی میلاد امام خمینی و میلاد فاطمه زهرا(س) بر اهمیت این مناسبت، دو چندان، افزوده است. حضرت امام در برخی از پیام ها و سخنرانی های خود به ترسیم و توصیف شخصیت جاودانه فاطمه زهرا(س) پرداخته اند، اما به این نکته نیز باید توجه داشت که آنچه بیان کرده اند تنها اشاره به بخشی از فضایل بی پایان و وصف ناشدنی زهرای مرضیه(س) است، که تبیین همه آن، اصولا از قدرت بشر خارج است.

مراوده با جبرئیل بالاترین فضیلت حضرت زهرا (س)

راجع به حضرت صدیقه (س) خودم را قاصر می دانم ذکری بکنم، فقط اکتفا می کنم به یک روایت که در کافی شریفه است و با سند معتبر نقل شده و آن روایت این است که حضرت صادق (ع) می فرماید:

فاطمه (س) بعد از پدرش 75 روز زنده بودند، در این دنیا بودند و حزن و شدت بر ایشان غلبه داشت و جبرئیل امین می آمد خدمت ایشان و به ایشان تعزیت عرض می کرد و مسائلی از آینده نقل می کرد.

ظاهر روایت این است که در این 75  روز ، مراوده ای بوده است  یعنی رفت و آمد جبرئیل زیاد بوده است و گمان ندارم که غیر از طبقه اول از انبیاء عظام درباره کسی اینطور وارد شده باشد... مساله آمدن جبرئیل برای کسی یک مسأله ساده نیست ، خیال نشود که جبرئیل برای هر کسی می آید و امکان دارد بیاید، این یک تناسب لازم است بین روح آن کسی که جبرئیل می خواهد بیاید و مقام جبرئیل که روح اعظم است، چه ما قائل بشویم به این که قضیه ی  تنزل جبرئیل ، به واسطه روح اعظم خود این ولی است یا پیغمبر است، او تنزیل می دهد او را و وارد می کند تا مرتبه پایین، یا بگوییم که خیر، حق تعالی او را مأمور می کند که برو و این مسایل را بگو... تا تناسب مابین روح این کسی که جبرئیل می آید پیش او و بین جبرئیل که روح اعظم است نباشد، امکان ندارد این معنا، و این تناسب بین جبرئیل که روح اعظم است و انبیاء درجه اول بوده است مثل رسول خدا و موسی و عیسی و ابراهیم و امثال اینها، بین همه کس نبوده است... در هر صورت من این شرافت و فضیلت را از همه فضایلی که برای حضرت زهرا ذکر کرده اند، با این که آنها هم فضایل بزرگی است، این فضیلت را من بالاتر از همه می دانم... و این از فضایلی است که مختص حضرت صدیقه (س) است.

سخنانی گوهربار در مورد مادر:

حق مادرت بر تو این است که بدانی او تو را در جایی حمل کرده است که هیچ کس حمل نمی کند و از میوه دلش آن به تو داد که هیچ کس به دیگری نمی دهد .          امام سجاد «ع»

خداوند به سپاسگزاری از خود پدر و مادر فرمان داده است از پدر و مادرش سپاس گزاری نکند ، خداوند را سپاس نگفته است .           امام رضا «ع»

ما به انسان سفارش کردیم که به پدر ومادرش نیکی کند ، مادرش او را با رنج حمل کرد وبا رنج بر زمین نهاد .      

  سوره مبارکه احقاف ، آیه 15میلاد دخت نبی مکرم اسلام (ص) عشق امیرالمومنین علی مرتضی (ع) حضرت فاطمه الزهرا(س) و میلاد بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران بت شکن کبیر حضرت امام خمینی (ره) رابه همه مسلمانان وخانواده معظم شهدا و مادران شهدا تبریک عرض میکنی

 شرح کامل عملیات بیت المقدس

در حالی که اشغال خرمشهر توسط عراق به عنوان آخرین و مهم ترین برگ برنده این کشور برای وادار ساختن ایران به شرکت در هر گونه مذاکرات صلح تلقی می شد، آزاد سازی این شهر می توانست سمبل تحمیل اراده سیاسی جمهوری اسلامی بر متجاوز و اثبات برتری نظامی اش باشد.

بر همین اساس، با توجه به این که منطقه عمومی غرب کارون آخرین منطقه مهمی بود که هم چنان در اشغال عراق قرار داشت، از یک سو فرماندهان نظامی ایران برای انجام عملیات در این منطقه اشتراک نظر داشتند، و از سوی دیگر عراق نیز که طراحی عملیات آزادسازی خرمشهر را پس از عملیات فتح المبین قطعی و مسجل می پنداشت، با در نظر گرفتن اهمیت این شهر و جایگاه آن در دفاع از بصره، به ضرورت حفظ این منطقه معتقد بود. از این رو، بلافاصله پس از اتمام عملیات فتح المبین، در حالی که قوای ارتش عراق در منطقه عمومی خرمشهر تقویت می شد، به تمام یگان های تحت امر قرارگاه مرکزی کربلا دستور داده شد تا ضمن بازسازی و تجدید قوا، به شناسایی و طراحی عملیات بپردازند.

اهداف عملیات

مهم ترین اهدافی که در این عملیات دنبال می شد، عبارت بودند از:

-         انهدام نیروی دشمن، حداقل بیش از دو لشکر.

-         آزاد سازی حدود 5400 کیلومتر مربع از خاک ایران؛ از جمله شهرهای خرمشهر، هویزه و پادگان حمید.

-         خارج نمودن شهرهای اهواز، حمیدیه و سوسنگرد از برد توپخانه دشمن.

-         تامین مرز بین المللی (حدفاصل پاسگاه طلائیه تا شلمچه).

-         آزادسازی جاده اهواز – خرمشهر و خارج شدن جاده اهواز – آبادان از برد توپخانه دشمن.

منطقه عملیات

منطقه عمومی عملیات بیت المقدس در میان چهار مانع طبیعی محصور است، که از شمال به رودخانه کرخه کور، از جنوب به رودخانه اروند، از شرق به رودخانه کارون و از غرب به هور الهویزه منتهی می شود.

منطقه مزبور به جز جاده نسبتا مرتفع اهواز – خرمشهر، فاقد هر گونه عارضه مهم برای پدافند است. همین امر موجب شد تا زمین منطقه – به دلیل مسطح بودن – برای مانور زرهی مناسب، و برای حرکت نیروهای پیاده – به دلیل در دید و تیر قرار داشتن – نامناسب باشد. نقاط حساس و استراتژیک منطقه شامل بندر و شهر خرمشهر، پادگان حمید، جفیر، جاده آسفالت اهواز –  خرمشهر، شهر هویزه و رودخانه های کارون،  کرخه کور و اروند  بود.

استعداد دشمن

تا قبل از آغاز عملیات بیت المقدس، استعداد نیروهای دشمن به ترتیب زیر بود:

-         لشکر 6 زرهی؛ از جنوب رودخانه کرخه تا هویزه.

-         لشکر 5 مکانیزه؛ از غرب اهواز تا روستای سید عبود.

-         لشکر 11 پیاده از سید عبود تا خرمشهر –  تیپ های 22، 48، 44 مامور حفاظت از خرمشهر بودند.

-         لشکر 3 زرهی در شمال خرمشهر.

با شروع عملیات نیز یگان های دیگری از ارتش عراق به منطقه اعزام شدند که در مجموع تمامی یگان هایی که در منطقه درگیری حضور یافتند، عبارت بودند از:

-         لشکر 5 مکانیزه؛ شامل: تیپ های 26 و 55 زرهی و تیپ های 15 و 20 مکانیزه.

-         لشکر 6 زرهی؛ شامل: تیپ های 16 و 30 زرهی و تیپ  25 مکانیزه .

-         لشکر 3 زرهی؛ شامل: تیپ های 6،12 و 53 زرهی و تیپ 8 مکانیزه .

-         لشکر 9 زرهی؛ شامل: تیپ های 35 و 43 زرهی و تیپ 14 مکانیزه .

-         لشکر 10 زرهی؛ شامل: تیپ های 17 زرهی و 24 مکانیزه .

-         لشکر 11 پیاده؛ شامل: سه تیپ سازمان 44، 48 و 49 پیاده و سه تیپ تحت امر 45 ، 113 و 22 پیاده.

-         لشکر 12 زرهی؛ شامل: تیپ های 46 مکانیزه و 37 زرهی.

-         لشکر 7 پیاده؛ شامل: تیپ های 19 و 39 پیاده.

-         تیپ مستقل 10 زرهی.

-         تیپ های مستقل 109، 419، 416، 90، 417، 601، 602، 605، 606، 409، 238 و 501 پیاده.

-         تیپ های 31، 32 و 33 نیروی مخصوص.

-         تیپ های 9، 10 و 20 گارد مرزی.

-         تعداد 30 گروهان کماندو.

-         تعداد 10 قاطع جیش الشعبی (هر قاطع 450 نفر).

-         گردان تانک مستقل سیف سعد.

-         گردان های شناسایی حطین، صلاح الدین، حنین.

-         توپخانه دشمن نیز از 530 قبضه توپ در انواع مختلف تشکیل شده بود که به طور تقریبی عبارت بود از 30 گردان.

طرح عملیات

در طراحی عملیات، تهاجم از طریق عبور از رودخانه کارون و پیشروی به سوی مرز بین المللی و سپس آزادسازی شهر خرمشهر مد نظر قرار گرفته و چنین استدلال می شود که حمله به جناح دشمن، که عمدتا به سمت شمال آرایش گرفته بود، عامل موفقیت عملیات است.

هم چنین، شکستن خطوط اولیه دشمن و عبور از رودخانه و گرفتن سرپل در غرب کارون تا جاده آسفالته اهواز – خرمشهر به عنوان اهداف مرحله اول و ادامه پیشروی به سمت مرز و تامین خرمشهر به عنوان اهداف مرحله دوم تعیین شدند.

بر همین اساس، محورهای عملیاتی هر یک از قرارگاه ها به ترتیب زیر مقرر گردید:

1-     محور شمالی؛ قرارگاه قدس (با عبور از رودخانه کرخه).

2-     محور میانی؛ قرارگاه فتح (با عبور از رودخانه کارون و پیشروی به سمت جاده اهواز – خرمشهر).

3-     محور جنوبی؛ قرارگاه نصر (با عبور از کارون و پیشروی به سمت خرمشهر). 

شرح عملیات

سرانجام عملیات بیت المقدس در 30 دقیقه بامداد روز 10 اردیبهشت 1361 با قرائت رمز عملیات بسم الله الرحمن الرحیم . بسم الله القاسم الجبارین، یا علی ابن ابی طالب از سوی فرماندهی آغاز شد.

شهید آیت الله صدوقی و آیت الله مشکینی نیز که در کنار فرماندهان سپاه و ارتش در قرارگاه کربلا حضور داشتند، هر یک به طور جداگانه، پیام هایی را به وسیله بی سیم خطاب به رزمندگان اسلام قرائت کردند.

عملیات بیت المقدس را به چهار دوره زمانی به شرح زیر می توان تقسیم کرد:

مرحله اول : در محور قرارگاه قدس (شمال کرخه کور) به دلیل هوشیاری دشمن و وجود استحکامات متعدد، پیشروی نیروها به سختی امکان پذیر بود و در این میان تنها تیپ های 43 بیت المقدس و 41 ثارالله موفق شدند از مواضع دشمن عبور کرده و منطقه ای در جنوب رودخانه کرخه کور را به عنوان سرپل تصرف کنند. عدم پوشش جناحین این یگان ها باعث شده بود که فشار شدید دشمن برآن ها وارد شود.

در محور قرارگاه فتح، یگان های خودی ضمن عبور از رودخانه به سرعت خود را به جاده اهواز – خرمشهر رسانده و به ایجاد استحکامات و جلوگیری از نقل و انتقالات و تحرکات دشمن در جاده مذکور پرداختند.

در محور قرارگاه نصر، به دلیل تاخیر در حرکت و وجود با تلاق در کنار جاده اهواز – خرمشهر و هم چنین تمرکز دشمن در شمال خرمشهر، نیروهای این قرارگاه نتوانستند به اهداف مورد نظر دست یافته و با قرارگاه فتح الحاق کنند.

الحاق کامل قرارگاه نصر با قرارگاه فتح و هم چنین تصرف اهداف مرحله اول قرارگاه قدس در دستور کار عملیات شب دوم قرار گرفت که با انجام آن تا حدودی اهداف مورد نظر محقق شد، لیکن برخی رخنه ها همچنان باقی بود تا این که سرانجام پس از 5 روز، جاده اهواز – خرمشهر از کیلومتر 68 تا کیلومتر 103 تثبیت و کلیه رخنه ها ترمیم شد.

مرحله دوم: در این مرحله آزاد سازی خرمشهر از دستور کار عملیات خارج و تصمیم گرفته شد که قرارگاه های فتح و نصر از جاده اهواز – خرمشهر به سمت مرز پیشروی کنند و قرارگاه قدس نیز ماموریت یافت تا به صورت محدود برای تصرف سرپل در جنوب کرخه کور اقدام نماید و سپس آن را گسترش دهد.

عملیات در این مرحله در ساعت 22:30 روز 16/2/1361 آغاز شد. نیروهای قرارگاه فتح در همان ساعات اولیه به جاده مرزی رسیدند. یگان های قرارگاه نصر نیز با اندکی تاخیر و تحمل فشارهای دشمن، به مرز رسیده و با قرارگاه فتح الحاق کردند.

دشمن با مشاهده جهت پیشروی نیروهای ایران به طرف مرز، لشکر های 5 و 6 خود را به عقب کشاند. به نظر می رسید این عقب نشینی با دو هدف انجام شده باشد: یکی جلوگیری از محاصره و انهدام این لشکرها،  و دیگری تقویت هر چه بیشتر خطوط پدافندی بصره و خرمشهر.

در پی این عقب نشینی که از ساعات اولیه روز 18/2/1361 آغاز شده بود، نیروهای قرارگاه قدس ضمن تعقیب نیروهای دشمن، تعدادی از آن ها را که از قافله عقب مانده بودند، به اسارت خود درآوردند و در نتیجه جاده اهواز – خرمشهر (تا انتهای جنوب منطقه ای که توسط قرارگاه نصر به عنوان سرپل تصرف شده بود) و نیز مناطقی همچون جفیر، پادگان حمید و هویزه آزاد شدند.

مرحله سوم: در این مرحله، قرارگاه نصر ماموریت یافت تا حرکت خود را به سمت خرمشهر آغاز نماید. نیروهای عمل کننده که متشکل از چهار تیپ مستقل سپاه پاسداران و دو تیپ ارتش بودند، در آخرین ساعات روز 19/2/1361 عملیات خود را آغاز کردند؛ اما به دلیل هوشیاری دشمن و تمرکز نیرو در خطوط  پدافندی اش، نیروهای خودی در انجام ماموریت خود توفیق نیافتند. تکرار این عملیات در روز بعد نیز به شکست انجامید. به همین خاطر تصمیم گرفته شد تا برای انجام عملیات نهایی فرصت بیشتری به یگان ها داده شود. هم چنین مقرر شد دو تیپ المهدی (عج) و امام سجاد (ع) از قرارگاه فجر نیز در حرکت بعدی استفاده شود.

مرحله چهارم عملیات از 1 تا 4 خرداد 1361:

سرانجام  در ساعت 22:30 اول خرداد 1361 تلاش برای آزادی سازی خرمشهر با رمز «بسم الله القاسم الجبارین یا محمد بن عبدالله (ع)» آغاز شد در برابر تک سریع و غافلگیرانه، نیروهای عراقی دچار وحشت وسرگردانی شدید شدند و نتوانستند واکنش مهمی از خود نشان دهند و ارتباط یگان های دشمن با یکدیگر قطع شد. فرار افسران و درجه داران و سربازان عراقی از منطقه خرمشهر گویای از هم پاشیدگی سازمان یگان های دشمن بود.

در روز دوم خرداد نتیجه پیکار بسیار درخشان بود و قرارگاه کربلا به هدف خود که احاطه کامل خرمشهر بود، رسید. تعداد اسرای عراقی در این روز از 2830 نفر تجاوز کرد و یگان هایی از دشمن که در منطقه بین نهر عرایض و شلمچه مستقر بودند، به میزان زیاد منهدم شدند.

به وجود حضور گسترده هواپیماهای عراقی در آسمان منطقه، عقابان تیزپرواز نیروی هوایی ارتش در پشتیبانی از یکان های رزمنده، در صحنه عملیات بیت المقدس حضوری فعال داشتند و با بمباران پل شناور عراقی ها بر روی شط العرب و مناطق تجمع آنان در آن سوی رودخانه، نقش ارزنده ای در آزاد سازی خرمشهر ایفا کردند.

در اواخر روز دوم خرداد، قرارگاه کربلا پس از بررسی آخرین وضعیت، تصمیم گرفت تا نیروها با ورود به شهر، آنرا از لوث وجود نیروهای عراقی پاک گردانند. و در سه بامداد روز سوم خرداد واحدهایی از رزمندگان ایران به آن سوی رودخانه وارد شدند.

از طرف دیگر جمعی از نیروهای عراقی با استفاده از تاریکی شب و قایق اقدام به فرار کردند که تعدادی از این قایق ها توسط تکاوران نیروی دریایی هدف قرار گرفت و سرنشینان آن ها غرق شدند.

نیروهای عراقی از ساعت سه و پنجاه دقیقه بامداد تا نیم بعد ازظهر روز سوم خرداد از سمت شلمچه 3 بار اقدام به پاتک کردند و تلاش نمودند تا از طریق جاده شلمچه – خرمشهر حلقه محاصره خرمشهر را بشکنند، اما هر بار با پایداری و مقاومت دلاورانه رزمندگان ایرانی مواجه شدند و با دادن خساراتی عقب نشینی کردند.

در ساعت 11 صبح روز سوم خرداد در حالی که درگیری شدیدی بین قوای ایرانی و نیروهای عراقی در شمال نهر خین جریان داشت و دشمن در فکر شکستن حلقه محاصره خرمشهر بود، رزمندگان ایرانی از جناح غرب و خیابان کشتارگاه وارد شهر شدند. ناحیه گمرک خرمشهر در کنار اروند اندکی مقاومت کرد که آن هم به سرعت در هم شکسته شد.

 در ساعت 12 قوای ایران از سمت شمال و شرق وارد شهر شدند و نیروهای متجاوز بعثی که 24 ساعت در محاصره کامل قرار داشتند، راهی جز اسارت یا فرار و یا کشته شدن نداشتند. بدین جهت واحدهای عراقی گروه گروه به اسارت رزمندگان اسلام در آمدند.

در ساعت 2 بعد از ظهر، خرمشهر به طور کامل آزاد شد و پرچم پر افتخار جمهوری اسلامی ایران برفراز «مسجد جامع» و پل تخریب شده خرمشهر به اهتزاز درآمد.

بدین ترتیب این شهر مقاوم که پس از 35 روز پایداری و مقاومت در 4 آبان 1359 به اشغال دشمن درآمده بود، پس از 578 روز (19 ماه) اسارت، بار دیگر به آغوش گرم میهن اسلامی بازگشت و پیکره پاک آن از لوث وجود متجاوزان تطهیر گردید.

رزمندگان اسلام در اولین اقدام خود پس از آزاد سازی شهر، نماز شکر را در مسجد جامع خرمشهر اقامه کردند. خبر آزاد سازی خرمشهر به سرعت در همه جا طنین افکند و ملت ایران اسلامی را که مدت ها در آرزوی شنیدن چنین خبر مسرت بخشی بودند، غرق در شادی و سرور کرد. مردم به خیابان ها ریختند و با پخش شیرینی به جشن و شادی پرداختند. در پایان آن روز امت شهید پرور ایران با حضور در مساجد، نماز شکر به جای آورده و با فرا رسیدن شب به یمن پیروزی حق بر باطل بر پشت بام ها ندای الله اکبر سردادند.

نتایج

-     طی عملیات بیت المقدس 5038 کیلومتر مربع از اراضی اشغال شده از جمله شهرهای خرمشهر و هویزه و نیز پادگان حمید و جاده اهواز – خرمشهر آزاد شدند. علاوه بر این شهرهای اهواز، حمیدیه و سوسنگرد از تیررس توپخانه دشمن خارج گردیدند. هم چنین 180 کیلومتر از خط مرزی تامین شد.

-         با فتح خرمشهر، برتری نظامی ایران بر عراق مورد تایید کارشناسان و تحلیل گران نظامی قرار گرفت.

-         فتح خرمشهر موجب انفعال ارتش عراق شد؛ به گونه ای که نظامیان عراقی تا مدت زیادی نتوانستند از لاک دفاعی خارج شوند.

-         عملیات بیت المقدس موجب شد تا کشورهای عرب منطقه به تقویت مالی و نظامی عراق مبادرت ورزند.

-         طی این عملیات حدود نوزده هزار تن از نیروهای دشمن به اسارت درآمده و بالغ بر شانزده هزار تن کشته و زخمی شدند.

میزان انهدام یگان های دشمن

لشگر 3 زرهی و لشگرهای 11 و 15 پیاده: 80 درصد.

لشگرهای 9 و 10 زرهی: 50 درصد.

لشگر 7 پیاده: 40 درصد.

لشگر 5 مکانیزه و لشگرهای 6 و 12 زرهی: 20 درصد.

تیپ های 9، 10 و 20 گارد مرزی: 100 درصد.

تیپ 109 پیاده: 60 درصد.

تیپ های 601، 602، 416، 419 پیاده: 50 درصد.

تیپ های 31، 32 و 33 نیروهای مخصوص به میزان زیاد.

عملیات بیت المقدس در نگاه رسانه های جهان

نگاهی به اخبار و گزارش های منعکس شده از خبرگزاری ها، شبکه های مختلف تلویزیونی مطبوعات معتبر جهان درباره عملیات بیت المقدس و آزادسازی خرمشهر نشان می دهد با وجود نگاه جانبدارانه و جهت دار در ارسال اخبار و اطلاعات یومیه در این باره جملگی این رسانه ها زبان اعتراف گشوده و با بهت و حیرت به شکست نیروهای عراقی در این عملیات اذعان کرده اند مطلب ذیل که با تلاش روابط عمومی سازمان حفظ نشر آثار و ارزش های دفاع مقدس سپاه پاسداران تهیه شده نگاهی دارد به اخبار و مواضع رسانه های جهان پس از آزادسازی خرمشهر.
عملیات پیروز بیت المقدس که منجر به آزادسازی خرمشهر پس از ??? روزگردید، ضربه اساسی و تعیین کننده ای بر پیکر دشمن وارد ساخت و تمامی معادلات، و ذهنیت هایی را که درمورد توانایی و قابلیت های نظامی ایران وجود داشت، تغییر داد. بسیاری از کارشناسان نظامی تحلیل گران رسانه های خارجی، در برابر سرعت عمل و ویژگی های عملیاتی نیروهای ایرانی به هنگام فتح خرمشهر، غافلگیر، مبهوت و شگفت زده شدند.
رادیو دولتی انگلیس که در شامگاه نهم اردیبهشت 1361 اعلام می کرد: «چنانچه ایرانیان درصدد بازپس گرفتن خرمشهر برآیند، سخت ترین» گردو «را برای شکستن برگزیده اند.» سرانجام ناچار شد سکوت خود را بکشند و طی گفتاری در روز پنجم خرداد ماه سال 61یعنی دو روز پس از آزادسازی خرمشهر توسط رزمندگان اسلام حیرت زده اعلام کند: «از زمانی که خبرنگاران غربی از نیروهای عراقی در خرمشهر دیدن کرده و از روحیه خوب آنها گزارش داده اند، بیش از سه یا چهار روز نمی گذرد که ناگهان همه شهر از دست عراقی ها بیرون کشیده شد.»
در ساعت 30:9 دقیقه بامداد چهارشنبه، چهارم خرداد 61خبرگزاری های بین المللی، در گزارش هایی که با عنوان «بسیار مهم» از بغداد به سراسر جهان مخابره کرد برای نخستین بار ضمن استناد به بیانیه نظامی بغداد اعلام داشتند که عراق «تلویحا به شکست خود اعتراف کرده است. به نوشته وزیر خارجه وقت جمهوری اسلامی ایران، خبرگزاری رسمی عراق _ آی.ان. ? _ طی یک اطلاعیه کوتاه ضمن آن که از خرمشهر با عنوان» بندر خرمشهر «نام برد، اعلام کرد: سخنگوی ارتش عراق اعلام کرده است بندر خرمشهر را ترک کرده و تا مرزهای بین المللی عقب نشینی کرده اند. این خبرگزاری افزود که عقب نشینی نیروهای عراقی، از روز یکشنبه اول خرداد 1362 آغاز شده است.»
همین اطلاعیه تلکس بین المللی خبرگزاری عراق، عصر روز چهارم خرداد 1362به صورت دیگری از سوی رادیو صوت الجماهیر بغداد به اطلاع افکار عمومی عراق رسانده شد: «یک سخنگوی ارتش عراق اعلام کرده است که نیروهای پیروزمند قادسیه صدام پس از آن که تمامی حمله های قوای دشمن منحوس و نژادپرست فارس را در مناطق الخفاجیه (سوسنگرد) و الاهواز (اهواز) با اقتدار کامل دفع کردند... صبح روز22/2/1362 در یک جابه جایی تحسین برانگیز، عقب نشینی تاکتیکی(!) خود را از جبهه معمره (خرمشهر) با موفقیت کامل انجام داده اند.
این دعاوی درست در شرایطی از رادیوی دولتی بغداد پخش می شد که خبرگزاری آمریکایی» یونایتدپرس «در ساعت بیست وچهار و بیست ودو دقیقه همان روز، در گزارش ارسالی خود از بیروت، سربازان عراقی را در حال فرار توصیف کرده و نوشت:» ... سربازان در حال فرار عراق، سرگرم گریختن از خرمشهر و مناطق اشغالی هستند «. پس از پخش گزارش های مستند و خبری و تصاویر تهیه شده از جبهه خرمشهر توسط رسانه های ایران و خارجی که در آنها شکست نیروهای عراقی در قالب صفوف هزاران نفره اسرا و انبوه ادوات و تجهیزات منهدم شده یا به غنیمت درآمده دشمن، به گویاترین وجهی به نمایش درآمد، دیگر حتی کشورهای جنوب خلیج فارس نیز که همواره از صدام حمایت می کردند، اکنون به واهی بودن دعاوی حکام بغداد اذعان داشتند. از طرف دیگر رژیم عراق برای فریب افکار عمومی و سرپوش گذاشتن بر شکست های بیت المقدس، اقدام به اعطای» مدال شجاعت «،» نشان لیاقت «و نشان» رافدین «به تعدادی از فرماندهان خود کرد. رادیو دولتی صدای امریکا پس از پنج شبانه روز سکوت و امتناع از انعکاس خبر فتح خرمشهر توسط نیروهای ایران، سرانجام در» گزارش ویژه «هشتم خرداد ماه سال 1362 خود می گوید:» با وجود مشکلات تدارکاتی، ناآرامی های ناشی از انقلاب و کاهش تدریجی قدرت عملیات نیروهای هوایی ایران، ماشین نظامی ایران به گونه ای اعجاب آور عمل کرد.
روزنامه  گاردین چاپ انگلستان درباره سقوط فتح خرمشهر می نویسد: «سقوط خرمشهر یعنی سقوط آخرین و مهم ترین افتخار جنگی عراق که ایرانی ها با بازپس گرفتن آن، این برگ برنده را که به وسیله آن عراق می کوشید ایران را به پای میز مذاکره بکشاند، از دست بغداد ربودند.»
همچنین وزیر امور خارجه آمریکا «الکساندر هیگ» رسما در شورای امور خاورمیانه وزارت خارجه شان می گوید: «پیروزی های اخیر ایران در جنگ با عراق برای آمریکا نگران کننده است و منافع غرب خصوصا آمریکا را در منطقه به خطر انداخته است.»