ماه مبارک رمضان از دیدگاه قرآن و احادیث

از ماه مبارک رمضان در قرآن و احادیث با نامهای متعدد یاد شده، شهر رمضان، شهر القرآن، شهر الصیام و ... که هر کدام مبیّن گوشه ای از عظمت این ماه می باشد.یکی از نامهای زیبای این ماه بزرگ شهر الأنابه است.

در حدیثی امام صادق(علیه السلام) فرمود:
قال رسول الله(صلی الله علیه و آله) شهر رمضان شهر الله عز و جل و هو شهر یضاعف الله فیه الحسنات و یمحو فیه السیئات و هو شهر البرکه و هو شهر الأنابه و هو شهر التوبه و هو شهر المغفره و هو شهر العتق من النار و الفوز بالجنه الا فاجتنبوا فیه کل حرام و اکثروا فیه من تلاوه القرآن و سلوا فیه حوائجکم و اشتغلوا فیه بذکر ربکم ولا یکونن شهر رمضان عندکم کغیره من الشهور فان له عندالله حرمه و فضلاً علی سائر الشهور و لا یکونن شهر رمضان یوم صومکم کیوم فطرکم.ماه رمضان ماه خداوند است و این ماهی است که خداوند خوبی ها را مضاعف می کند و بدی ها را محو و این ماه ماهِ برکت  و بازگشت و توبه و مغفرت و ماه آزادی از آتش و رسیدن به بهشت می باشد، پس آگاه باشید در این ماه از هر حرامی اجتناب کنید و تلاوت قرآن بسیار کنید و حوائج خود را ازخداوند بخواهید و مشغول به یاد خداوند باشید و هرگزماه رمضان نزد شما مثل ماههای دیگر نباشد چه اینکه این ماه دارای حرمتی خاص می باشدو فضائلی دارد که بر بقیّه شهور آن را برتری بخشیده و هرگز زمان روزه داری با زمان غیر آن یکسان نباشد.1 و نیز درحدیثی امام هشتم(علیه السلام) فرمود:
الحسنات فی شهر رمضان مقبوله و السیئات مغفوره من قرأ فی شهر رمضان آیه من کتاب الله عز و جل کان کمن ختم القرآن فی غیره من الشهور و من ضحک فیه فی وجه اخیه المومن لم یلقه یوم القیامه الا ضحک فی وجهه و بشره بالجنه و من اعان فیه مومنا اعانه الله تعالی علی الجواز علی الصراط یوم تزلّ فیه الأقدام ومن کفّ فیه غضبه کف الله عنه غضبه یوم القیامه و من اغاث فیه ملهوفا آمنه الله من الفزع الاکبر یوم القیامه ومن نصر فیه مظلوما نصره الله علی کل من عاداه فی الدنیا و نصره یوم القیامه عند الحساب و المیزان.شهر رمضان شهر البرکه و شهر الرحمه و شهر المغفره و شهر التوبه و شهر الانابه من لم یغفر له فی شهر رمضان ففی ای شهر یغفر له فسلوا الله ان یتقبل منکم فیه الصیام و لا یجعله اخر العهد منکم و ان یوفقکم فیه لطاعته و یعصمکم من معصیه انه خیر مسئول.خوبی ها در ماه رمضان پذیرفته شده و بدی ها بخشیده می شود هر کس یک آیه از قرآن در ماه رمضان تلاوت کند مثل آن است که تمام قرآن را در ماههای دیگر تلاوت کند و هر کس به چهره برادر مومن خود لبخند بزند در قیامت وی نیز بر چهره او لبخند می زند و او را بشارت به بهشت می دهد و هر کس در این ماه مومنی را کمک کند خداوند او را هنگام عبور از صراط هنگامی که قدمها می لرزد کمک خواهد کرد و هر کس در این ماه غضب خود را باز دارد خداوند غضب خود را از او باز می دارد و هر کس گرفتاری را کمک کند خداوند روز قیامت که روز فزع اکبر است کمک خواهد کرد و هر کس در این ماه رمضان مظلومی را کمک کند خداوند او را در دنیا و قیامت کمک می کند.ماه رمضان ماه برکت و ماه رحمت و ماه مغفرت و توبه و بازگشت است و هر کس در ماه رمضان بخشیده نشود در چه ماهی آمرزیده خواهد شد؟پس خداوند را بخوانید و  از او بخواهید که روزهایتان را قبول کند و عمرتان را طولانی قرار دهد و شما را موفق به طاعت ودوری از معصیت گرداند که او بهترین مسئول است.2
---------------------------------
1ـ بحار ج93/340
2ـ همان/341.
 
یضل الله من شاء و یهدی الیه من اناب. به یقین خداوند هر که را بخواهد در گمراهی باقی می گذارد و کسی را که به سوی او بازگشته است هدایت می کند.1
و الذین اجتنبوا الطاغوت ان یعبدوها و انبوا الی الله لهم البشری.و کسانی که از هر طاغوت سرکش و معبودی جز او دوری گزیدند که مبادا او را پرستش کنند و به سوی خدا بازگشتند بشارت باد.2
تبصره و ذکری لکل عبد منیب.تا سبب بینائی و تذکر باشد برای هر بنده ای که باز می گردد.3
ربنا علیک توکلنا و الیک انبنا و الیک المصیر. خدایا بر تو توکل کردیم و به سوی تو بازگشتیم و بازگشت همه بسوی توست.4
وما توفیقی الا بالله علیه توکلت و الیه انیب.توفیق من جز به [یاری] خدا نیست بر او توکل کرده‏ام و به سوی او بازمی‏گردم.5
این ماه ماه بازگشت است و بشارت خداوند ازآن اینان است.آری ماه بازگشت از بدی ها به خوبی ها از گناهان به طاعات.
ماه ، ماه بازگشت از حرص و طمع به قناعت و آرامش است. وقتی در این ماه آدمی ازحلال هم چشم می پوشد دیگر چه جائی برای حرص و ماهی است که آدمی به همه وجود در می یابد که حرص و طمع بنیان افکن است.
آدمی پیر چو شد حرص جوان می گردد خواب در وقت سحرگاه گران می گردد  صائب تبریزی
در روایتی از عیسی علیه السلام نقل شده که حضرت مرور می کرد همراه یاران و حواریون خود به بیانانی گذر کردند که در آن سه شمش طلا افتاده بود. حضرت رو به یاران فرمود: این طلاها و حرص به انها مردم را نابود می کند. محبت آنها را به دل راه ندهید. آنها گذشتند. در میان راه یکی از یاران حضرت اجازه گرفت و گفت: یا روح الله کار ضروری پیش آمده اجازه دهید بازگردم. حضرت اجازه داد. در ادامه مسیر دو همراه دیگر نیز اجازه بازگشت گرفتند. هر سه نفر کنار شمش های طلا نشستندو بنای تقسیم داشتند.گرسنه بودند به یکی گفتند: برو غدائی تهیه کن تا پس از خوردن و سیر شدن با فراغت به تقسیم طلاها بپردازیم. او پس از خرید غذا سمی مهلک به غذا زد تا آن دو نفر را بکشد و همه طلاها را خود بردارد. دو نفر دیگر هم با هم تبانی کردند که به مجرد آمدن او ، او را بکشند تا صاحب طلا شوند و چنین کردند و پس از کشتن او مشغول خوردن غذا شدند و آن دو جان باختند.جنازه هر سه نفر کنار شمش ها ماند. حضرت در بازگشت از سفر هر سه نفر را کنار طلاها مرده دید فرمود: هکذا یفعل الدنیا باهلها.آنها را زنده کرد و به آنان گفت: مگر نگفتم این حرص ها و طمع ها آدمی را می کشد.6
---------------------------------
1ـ سوره رعد/27.
2ـ سوره زمر/17.
3ـ سوره ق /8.
4ـ سوره ممتحنه/4
5ـ سوره هود/88.
6ـ بحارج14/284 باب 1/5.
 
بقول حافظ شیرازی:
سحر با باد می گفتم حدیث آرزومندی  خطاب آمد که واثق شو به الطاف خداوندی
دعای صبح و آه شب کلید گنج مقصود است  بدین راه و روش می رو که بادلدار پیوندی
قلم را آن زبان نبود که سر عشق گویم باز  ورای حد تقریر است شرح آرزومندی
الا ای یوسف مصری که کردت سلطنت مغرور  پدر را با زپرس آخر کجا شد مهر فرزندی
جهان پیر رعنا را ترحم در جبلت نیست   زمهر او چه می پرسی در او همت چه می بندی
همایی چون تو عالی قدر حرص استخوان تاکی  دریغ آن سایه همت که برنا اهل افکندی
صائب تبریزی در این باب زیبا سروده است:
یا رب از دل مشرق نور هدایت کن مرا  از فروغ عشق خورشید قیامت کن مرا
تا به کی گرد خجالت زنده در خاکم کند  شسته رو چون گوهر از باران رحمت کن مرا
خانه آرایی نمی آید زمن همچون حباب   موج بی پروای دریای حقیقت کن مرا
استخوانم سرمه شد از کوچه گردیهای حرص   خانه دار گوشه ی چشم قناعت کن مرا
چند باشد شمع من بازیچه دست فنا   زنده ی جاوید از دست حمایت کن مرا
خشک بر جا مانده ام چون گوهر از افسردگی  آتشین رفتار و چون اشک ندامت کن مرا
گر چه در صحبت همان در گوشه ی تنهاییم  از فراموشان امن آباد عزلت کن مرا
ازخیالت در دل شبها اگر غافل شوم   تا قیامت سنگسار از خواب غفلت کن مرا
از فضولیهای خود صائب خجالت می کشم  من که باشم تا کنم تلقین که رحمت کن مرا
آری ماه بازگشت از شکستن دلهای مومنین و ماه خدمت کردن به آنها.رسول خدا صلی الله علیه و آله به شخصی فرمود: عمره رفتی. عرض کرد : خیر. فرمود: منافع بیشماری از تو فوت شد. او خیلی درهم شد. حضرت فرمود: می خواهی عملی یادت دهم که ثواب یک عمره ، دو عمره ، ده عمره، صد عمره به تو برسد. فرمود: دل مومنی را خوشحال کن ثوابش با صد عمره مقابله می کند.
طواف کعبه دل کن که کعبه خود سنگی است  که آن خلیل بنا کرد این خدای خلیل.