خدمات نظامى على علیه السلام
ألا انما الاسلام لو لا حسامه‏
کعفطة عنز او قلامة حافر

(ابن ابى الحدید)

چون در طول چهارده سال دعوت پیغمبر صلى الله علیه و آله مواعظ و نصایح آنحضرت که متکى بمنطق و استدلال بود در هدایت قبایل گمراه و بت پرست عرب مؤثر واقع نشد لذا فرمان جهاد بصورت آیاتى چند نازل گردید و از سال دوم هجرت تا مدت 9 سال که پیغمبر اکرم در قید حیات بود در حدود هشتاد جنگ و قتال با کفار و مشرکین و یهودیهاى عربستان نموده است که در بعضى از آنها خود آنحضرت شخصا حضور داشته و آنها را غزوات گویند.

فداکارى و از خود گذشتگى على علیه السلام در این جنگها بر احدى پوشیده نماند و در اثر ابراز رشادت و شجاعت بى نظیرش او را ضیغم الغزوات و قتال العرب مینامیدند و جز جنگ تبوک که بدستور پیغمبر در مدینه مانده بود در تمام جنگها شرکت کرده و پرچم فتح و پیروزى همیشه در دست او بوده است.

از غزوات مشهور و مهمى که پیغمبر اکرم صلى الله علیه و آله با مشرکین و دشمنان اسلام نموده و على علیه السلام نیز ابطال و قهرمانان عرب را در آن جنگها طعمه شمشیر خود ساخته است میتوان غزوه بدر واحد و غزوه بنى نضیر و غزوه احزاب (خندق) و غزوه خیبر و فتح مکه و جنگ حنین و طائف را نام برد.

چون مقصود از نوشین این فصل شرح فداکاریها و خدمات نظامى على علیه السلام است لذا از توضیح و علل وقوع جنگها صرف نظر کرده و فقط بمبارزات آنحضرت با ابطال و جنگ آوران عرب در صحنه‏هاى کارزار اشاره مینمائیم زیراشرح زندگانى على علیه السلام بدون اشاره بحضور او در میدانهاى جنگ ناقص و بى لطف میباشد و شرح چند غزوه مهم براى شناساندن نیروى بازوى آنجناب لازم و ضرورى میباشد.

غزوه بدر:
اگر چه پیش از غزوه بدر جنگهاى کوچکى (سریه) میان مسلمانان و مخالفین در گرفته بود ولى غزوه بدر اولین جنگى بود که مسلمان در آنجنگ آزمایش شدند و ترس مشرکین آنها را فرا گرفته بود و براى مقابله با آنان اکراه داشتند چنانکه خداوند در قرآن کریم فرماید:

کما اخرجک ربک من بیتک بالحق و ان فریقا من المؤمنین لکارهون (1)

(همچنانکه پروردگارت ترا از خانه‏ات بحق براى جنگ با مشرکین بیرون آورد و گروهى از مؤمنین از مقابله با کفار اکراه داشتند) زیرا تعداد مشرکین در حدود هزار نفر بوده و با ساز و برگ کامل و اسبان یدکى براى از بین بردن مسلمین بفرماندهى ابوسفیان حرکت کرده بودند در صورتیکه عده مسلمانان 313 نفر بوده و اکثر آنها هم فاقد ساز و برگ بودند و بیش از هفتاد شتر و چند رأس اسب همراه نداشتند بالاخره در روز 17 ماه مبارک رمضان سال دوم هجرى این دو گروه در محلى میان مکه و مدینه به نام بدر (نام چاهى است) در برابر هم قرار گرفتند و خداوند مؤمنین را بوسیله فرشتگان یارى نمود چنانکه فرماید:و لقد نصرکم الله ببدر و انتم اذلة (2) خداوند شما را در بدر نصرت نمود در حالیکه زبون و ناتوان بودید) ابتدا سه تن از مشرکین (عتبه و شیبه و ولید بن عتبه) بمیدان آمده و مبارز خواستند پیغمبر اکرم على علیه السلام را بمبارزه آنها فرستاد و عموى خود حمزه و عبیدة بن حارث بن عبد المطلب را نیز دستور داد که بهمراه على علیه السلام با آنها بجنگند على علیه السلام بمحض برخورد با ولید که مبارز او بود وى را بقتل رسانید و سپس براى کشتن مبارزان همراهانش بسوى آنها شتافت چون آن سه تن کشته شدند ترس‏و دهشتى از مسلمانان در دل مشرکین قرار گرفت،آنگاه مبارزان دیگرى بمیدان آمدند که اکثرشان بشمشیر على علیه السلام زندگى را بدرود گفتند و رشادتهاى آنحضرت جنگ بدر را به پیروزى مسلمانان خاتمه داد بطوریکه متجاوز از هفتاد تن از مشرکین قریش مقتول و هفتاد تن نیز اسیر گردیدند که عباس بن عبد المطلب و عقیل بن ابیطالب هم جزو اسراء بودند و با دادن فدیه آزاد شده و اسلام اختیار کردند و بنا به نقل مورخین بیش از نیم کشته شدگان مشرکین بشمشیر على بوده (3) و بقیه هم بوسیله سایر مسلمین و فرشتگان نصرت بقتل رسیده بودند و از جمله کشته شدگان سرشناس قریش بدست آنحضرت عاص بن سعید و حنظلة بن ابیسفیان (برادر معاویة) و عمیر بن عثمان (عموى طلحه) بودند. (4)

بالاخره جنگ بنفع مسلمین و شکست مشرکین خاتمه یافت و مسلمین فاتحانه بمدینه مراجعت کردند و نام نامى على علیه السلام بعنوان شجاع بى نظیرى در میان عرب بلند آوازه گشت و کسى را جرأت و یاراى آن نبود که مقابله با او را حتى در اندیشه و ذهن خود مجسم سازد.

                                                                                              ادامه مطلب...