چگونه برای درس خواندن خود برنامه ریزی کنیم ؟انی که به نحوی با تحصیل و درس خواندن ارتباط دارند ، از دانش آموزان ابتدایی گرفته تا دانشجویان دانشگاهها ، همه دارای یک دغدغه اساسی می باشند . این دغدغه و نگرانی همان چگونه درس خواندن وافزایش بهره وری از زمان مطالعه می باشد .
اغلب با خانواده هایی روبرو می شویم که بیان می کنند ، فرزندم خیلی درس می خواند اما نتیجه لازم را نمی گیرد . مشکل چگونه درس خواندن، زمانی که حجم دروس زیاد می شود مانند آمادگی برای کنکور به حداکثر مقدار خود می رسد . در مواجهه با این مشکل ، همه به دانش آموزان می گویند "درس بخوانید " اما چگونه بخوانید را هیچ کس به آنها نمی گوید .
متاسفانه در مدارس ما فقط به تدریس دروس پرداخته می شود و حتی اشاره ای به نحوه مطالعه نمی شود و یا اگر هم صحبتی توسط دبیر صورت گیرد بر اساس تجربیات خود او خواهد بود و نمی تواند یک طرح جامع باشد .
برای حل این مشکل و مشکلات نظیر آن چه باید کرد ؟
مسلماً قدم اول در این راه خواستن وهدفمند بودن است ، پس از آن باید با پشت کار و اراده و پیگیری روز افزون به همراه برنامه ریزی دقیق حرکت نمود . در این حرکت داشتن مشاور خوب و با تجربه و بهره گیری از اساتید مجرب می تواند روند حرکت را بهبود بخشد .
حال به بررسی سه فاکتور عمده در درس خواندن می پردازیم این سه فاکتور عبارتند از :
1- برنامه ریزی درسی
2- روش های مطالعه
3- تقویت حافظه

برنامه ریزی درسی :
همیشه وقتی به بچه ها می گوئیم درس بخوانید یا خودشان تصمیم به درس خواندن می گیرند ، اولین چیزی که به ذهن می رسد ، برنامه ریزی درسی می باشد .
اما چطور برای درس خواندن برنامه ریزی کنیم ؟
آیا اصلاً نیازی هست که برنامه ریزی کنیم ؟
برای این که برنامه ی خوبی داشته باشیم چه چیزهایی را در نظر بگیریم ؟
بیشتر بچه ها هنگامی که تصمیم به شروع مطالعه می نمایندبرای خود یک برنامه درسی می نویسند تا مطابق آن حرکت کنند اما اغلب این برنامه فقط روی کاغذ می ماند و اجرا نمی شود چون برنامه واقعی و منطبق با توانایی و شرایط نیست و فقط ایده آل ها در نظر گرفته شده است.
برنامه ریزی صحیح یعنی حداکثر استفاده از وقت وامکانات موجود .
در این مورد هر کدام از اطرافیان شما توصیه ای خواهند کرد ، اما فقط برنامه هایی قابل اجرا می باشند که از افراد مطلع و خبره این کار دریافت شده باشد ومطابق شرایط روحی و جسمی شما باشد.
چیزی که کاملاً مشخص است ، این واقعیت می باشد که اگر برنامه نداشته باشیم وقت خود را تلف خواهیم کرد . خیلی ها فکر می کنند داشتن برنامه باعث می شود که لذت های زندگی محدود شود ویا به عبارتی دست وپای ما برای انجام آزادانه کارها بسته شود و عده ای که عمدتا از بچه های درس خوان می باشند با خود فکر می کنند" من که درس خود را به خوبی می خوانم پس چه نیازی برای برنامه ریزی وجود دارد هر چه قدر وقت دارم درس می خوانم". اما در واقع این طور نیست ، چرا که مهم ترین چیز در یک برنامه ریزی نظم وترتیب است . این نظم و ترتیب باعث می شود ، اولویت انجام کارها مشخص شده ودر نتیجه سردرگمی و آشفتگی کم شود یعنی بتوانیم تمام کارها را انجام دهیم بدون اینکه مشکلی برای سایر فعالیت ها ایجاد شود اگر درست دقت کنیم همین امر است که باعث می شود بعضی موفق باشند و برخی ناموفق !
قراردادن اولویت کاری ( برنامه ریزی درسی ) نیروی تمرکز حواس رازیاد می کند ، زندگی را متعادل می کند ، زمان فراغت ما را بیشتر می کند ، تکالیف محوله روی هم انباشته نمی شود و رغبت ادامه کار در ما کم نمی شود و به طور خلاصه باعث حرکت به سوی موفقیت می شود .
در عوض عدم برنامه ریزی باعث ایجاد سر درگمی ، دلهره شکست وعدم موفقیت ، کم آوردن زمان و انجام کار ناموزون و به هدر رفتن انرژی و دقت و خلاصه حرکت به سوی عدم موفقیت می شود .
حال اگر تصمیم گرفتیم برنامه ریزی کنیم چه باید کرد ؟
انسانهای موفق ابتد ا خود را می شناسند وسپس متناسب با قدرت و توانایی های و همچنین نیازهای خود قدم بر می دارند با توجه به این که شرایط عمومی ، فردی و خانوادگی افراد مختلف با هم متفاوت است پس حتماً باید برنامه ها هم متفاوت باشد اما چطور ؟
مسلماً در هر برنامه ریزی باید یکسری اصول رعایت شود که عبارتند از :
1 – توان فیزیکی
2- توان روحی
3 – برنامه کلاس و مدرسه
4 – خواب
5 – فعالیت های فوق برنامه
6 – ضریب هوش
7- موقعیت خانوادگی
بسیاری از بچه ها بدون در نظر گرفتن این موارد فکر می کنند برنامه ریزی یعنی این که یک نفر برای آنها از صبح تا شب را تقسیم بندی کتد و به آنها بگوید در چه ساعتی درس بخوانند ،درچه ساعتی استراحت کنند و در چه ساعتی بخوابند.اما در واقع این طور نیست و هدف از برنامه ریزی نظم بخشیدن به امور و استفاده بهینه از زمان است.در این راه باید با توجه به اصول کلی و تجربیات دیگران و با توجه به شرلیط خودشروع به کار نمود زیرا هر کسی با لین شرایط می تواند بهترین برنامه ریز برای خود باشد.
به طور کلی ما دونوع برنامه ریزی داریم :
1- تقویم مطالعاتی ( برنامه کلی)
2- برنامه فردی
برنامه کلی(تقویم مطالعاتی) :
در این برنامه ریزی ابتدا باید استراتژی کلی خودمان را برای درس خواندن مشخص کنیم یعنی این که:
1- چه درسهایی را باید بخوانیم
2- برای هریک چقدر زمان در نظر بگیریم
3- چه حجمی از دروس در هر بار خوانده شود

مطلب مهمی که در برنامه کلی وفردی باید در نظر بگیریم این است که اهداف خود را به دو دسته تقسیم بندی نمائیم:
الف ) اهداف کوچک ( کوتاه مدت )
ب ) اهداف بزرگ ( بلند مدت )
همواره با در نظر گرفتن هدف بزرگ ( برای دانش آموزان همان موفقیت تحصیلی ) ، اهداف کوچک خود را انتخاب و دسته بندی نمائیم به طور ی که دست یابی به هریک از این اهداف کوچک قسمتی از راه ما برای رسیدن به هدف بزرگ را کوتا ه می نماید این دقیقاً مانند شخصی است که می خواهد به قله ای مانند دماوند برسد . وی برای رسیدن به قله در میان راه ایستگاههایی ( پناهگاههایی ) در نظر می گیرد و در هر قسمت از مسیر فقط به هدف رسیدن به پناهگاهها حرکت می کند ( نه قله ) اما در نهایت رسیدن به هریک از این پناهگاه ها قسمتی از راه شخص برای رسیدن به قله را کوتاه می کند .
پس برای موفقیت ، انتخاب هماهنگ هدف ها ی کوچک بسیار حائز اهمیت است چرا که باعث پرهیز از آشفتگی می شود . برای دانش آموزان این هدف های کوچک همان انتخاب دروس ، کلاس ، مدرسه ، کتاب کمک درسی ، دبیر خصوصی و ... می باشد .
پس از انتخاب اهداف کوچک ، ایجاد تعادل بین این اهداف بسیار مهم و حیاتی است . می دانیم در دوران تحصیل (مخصوصاً کنکور ) حجم کار بسیار زیاد است و تنوع آن بسیار کم ،در نتیجه کار ناموزون ( افراط وتفریط ) باعث اخلال در اجرای برنامه می شود .
همیشه باید در نظر گرفت که موفقیت در تحصیل مانند موفقیت در یک مسابقه دوی ماراتن است وشرط موفقیت ، حرکت آهسته و پیوسته است .
معمولاً یکی از مسائلی که در حین برنامه ریزی درسی نمود پیدا می کند ، کم آوردن زمان است اکثر ما دقت به اندازه کافی داریم اما از آن به طور بهینه استفاده نمی کنیم ، همیشه قبل از اینکه باید به سرعت فکر کنیم به کیفیت انجام فکر کنیم .
آدم اول باید بتواند خوب شنا کند وبعد به فکر مسابقه باشد .