او امیر مؤمنان، سرور اوصیا و به فرمان خدا و تصریح پیامبراکرم صلی الله علیه و آله، نخستین جانشین رسول خداست. خداوند در قرآن کریم، به صراحت از عصمت و پیراستگی آن بزرگ مرد سخن گفته است.

امام علی علیه السلام، از کودکی در دامان رسول خدا صلی الله علیه و آله پرورش یافت و از سرچشمه زلال هدایتش بهره مند شد. او شاگردی وفادار و برادری پاک سرشت برای رسول خدا صلی الله علیه و آله و نخستین کسی بود که به پیامبر اسلام ایمان آورد و با او نماز خواند. آن حضرت، صادقانه در راه پروردگار خویش فداکاری کرد و در راه پیشبرد رسالت پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله، از خود جان فشانی نشان داد. حضرت علی علیه السلام، تجسم کامل حق بود؛ بی آنکه ذره ای پا از آن فراتر نهد یا به قدر سر مویی از مسیر آن خارج شود.

ضرار بن ضجرة کنانی، در مجلس معاویه به گونه ای ویژگی های امام علی علیه السلام را بیان کرد که معاویه و حاضران را به گریه انداخت. ضرار گفت: «به خدا سوگند! [علی] مردی بسیار دوراندیش و نیرومند بود. گفتارش جداکننده حق از باطل و قلمش عین دادگری بود. علم و دانش از پیرامونش می جوشید و حکمت برین با زبان او سخن می گفت. از دنیا و زرق و برق هایش متنفر و با تاریکی و وحشت شب، مأنوس بود. از بیم خدا بسیار اشک می ریخت و عمیق می اندیشید. دوست داشت لباس ارزان قیمت بپوشد و غذای ساده تناول کند. او در میان ما مثل خود ما بود. هرگاه به حضورش شرفیاب می شدیم، ما را به خود نزدیک می کرد و هر زمان از آن حضرت پرسشی داشتیم، به ما پاسخ می داد. هرگاه او را دعوت می کردیم، نزدمان می آمد و هرگاه می خواستیم از او کسب خبر کنیم، ما را در جریان امر قرار می داد.

به دین داران احترام می گذاشت و تهی دستان را به خود نزدیک می کرد. زورمندان در حکومت او، امید رسیدن به مقصد باطل را نداشتند و افراد ضعیف، از عدل و دادش ناامید نمی شدند».1

1. سید منذر حکیم با همکاری عدی غریباوی، پیشوایان هدایت 3 امیرمؤمنان، حضرت علی بن ابی طالب علیه السلام )، ترجمه: عباس جلالی، ص 19.

 «نام علی علیه السلام عبادت است»

ولادت امیر مؤمنان علی علیه السلام، شروعی است برای درک ذره ای از حقیقت این سخن پیامبر: «اَنَا مَدِینةُ الْعِلْمِ وَعَلِی بابُها.» دریچه ای است برای آغاز و پایان حق که «عَلی مَعَ الحَقِّ وَالْحَقُّ مَعَ عَلِی.» ولادت حضرت علی علیه السلام، مقدمه ای است برای فهم حماسه و لذت بردن از حماسه سازی و جوانمردی. ازاین رو، «ضَربةٌ علی یوم الخَنْدَق، اَفْضَل مِنْ عِبادَةِ الثقلین»؛ چون «لافَتی اِلّا عَلِی لا سَیف اِلّا ذوالفقار».

بردن نام امام علی علیه السلام، چشیدن طعم شیرین عبادت است که «ذِکرُ عَلی عِبادَةٌ». امیرمؤمنان، حضرت علی علیه السلام، در صبح جمعه، روز سیزدهم رجب، ده سال پیش از بعثت، در مکه و درون کعبه متولد شد. این از افتخارات و امتیازات بی نظیر زندگی علی علیه السلام است که درون مقدس ترین مکان؛ یعنی کعبه متولد شد. این مطلب از نظر تاریخی و روایت های شیعه و سنی قطعی است. علامه امینی رحمه الله، در جلد ششم کتاب ارزشمند الغدیر، این موضوع را از شانزده کتاب اهل تسنن نقل کرده است. زادگاه حضرت علی علیه السلام، مکانی است که طوافگاه پیامبران و کانون توحید و خداپرستی و مورد احترام همه ادیان و قبایل بود. بنابراین، او خانه زاد خدا و مولود مقدس ترین مکان و باصفاترین و مهم ترین ماه؛ ماه رجب و بهترین ساعت و روز؛ صبح جمعه است.1

این چه رازی است که امیرالمؤمنین، مولی الموحدین، علی علیه السلام در بهترین ایام؛ یعنی ایام البیض و سه روز گوشه گیری و راز و نیاز با خدا و در بهترین مکان؛ یعنی خانه خدا متولد می شود و در بهترین ایام؛ یعنی سه شب قدر و راز و نیاز با خدا و در بهترین مکان؛ یعنی مسجد کوفه و خانه خدا به شهادت می رسد؟

ابوطالب، پدر بزرگوار حضرت علی علیه السلام بود. او 75 سال پیش از بعثت، در مکه و در خاندان بزرگ قریش دیده به جهان گشود. حمایت ابوطالب از پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله در طول 45 سال، چه پیش از بعثت پیامبر و چه پس از آن، چنان چشمگیر بود که ابن ابی الحدید، دانشمند معروف اهل تسنن می نویسد: «همانا کسی که علوم سیره شناسی را بخواند، به این مطلب پی می برد که اگر [دفاع و حمایت های] ابوطالب نبود، اسلام پا نمی گرفت و نابود می شد».

امام باقر علیه السلام نیز درباره وسعت و ژرفای ایمان حضرت ابوطالب می فرماید:

لَوْ وُضِعَ ایمانُ اَبی طالبٍ فی کفَّةِ مِیزان وَ ایمانُ هَذَا الْخَلْقِ فِی الْکفَّةِ الْاُخْری لَرَجَّحَ ایمانُهُ.2

اگر ایمان ابوطالب در یک کفه ترازو قرار گیرد و ایمان همه خلایق در کفه دیگر آن، ایمان ابوطالب بر ایمان آنها برتری می یابد.

فاطمه بنت اسد، مادر امیر مؤمنان علی علیه السلام از پیش گامان اسلام بود. در آن هنگام که ابوطالب از پیامبر سرپرستی می کرد، فاطمه بنت اسد، چون مادری مهربان برای پیامبر بود.

وی در حد توانش به پیامبر خدمت می کرد و پس از ظهور اسلام، از نخستین افرادی بود که به اسلام گروید. هنگامی که فاطمه علیها السلام در مدینه از دنیا رفت، حضرت علی علیه السلام خبر وفات او را به پیامبر اعظم داد. رسول اکرم صلی الله علیه و آله گریست و فرمود: «خدا فاطمه را بیامرزد که تنها، مادر تو نبود، بلکه برای من نیز مادری مهربان بود.» آنگاه عمامه و پیراهن مبارک خود را به حضرت علی علیه السلام داد و فرمود: «اینها را ببر و او را با اینها کفن کن.» سپس خود پیامبر اسلام بر او نماز گزارد و در خاکسپاری اش شرکت کرد و او را تلقین داد و پیش از دفن، در قبرش خوابید و فرمود: «قبر فاطمه، باغی از باغ های بهشت گردید».3

1. نک: محمد محمدی اشتهاردی، سیره چهارده معصوم:، ص 95.

2. همان، ص 97.

3. همان.

 فاطمه بنت اسد در کلام بزرگان

ابن صباغ مالکی: «فاطمه، دختر اسد، اسلام آورد و هجرت کرد. وی از نخستین گروندگان به ایمان و برای پیامبر مانند مادر بود. وقتی از دنیا رفت، پیامبر با پیراهن خود، او را کفن کرد و با دست خود، خاک قبر او را خارج کرد و در قبرش خوابید و برای او دعا کرد».

احمد ابن حنبل: «فاطمه، دختر اسد، به پیامبر ایمان آورد. پیامبر به دیدار او می رفت و در خانه او می خوابید. وقتی فاطمه از دنیا رفت، پیامبر پیراهنش را درآورد و فاطمه را با آن کفن کرد».

شیخ مفید: «فاطمه، دختر اسد ابن هاشم، مانند مادری مهربان، در نگهداری پیامبر کوشید و آن حضرت را تحت مراقبت خود قرار داد. پیامبر همواره از خدمات او قدردانی می کرد. فاطمه از جمله مؤمنان و پیروان نخستین بود و به همراه مهاجران به مدینه هجرت کرد. هنگامی که فاطمه از دنیا رفت، حضرت رسول اکرم صلی الله علیه و آله، وی را با پیراهن خود کفن کرد. رسول خدا صلی الله علیه و آله با این کار، وی را احترام کرد و از این فضل عظیم برخوردار ساخت».

اربلی: «فاطمه، دختر اسد، مادر امیرالمؤمنین علی علیه السلام، به منزله مادر رسول خدا بود. وی پیامبر را در خانه خود پرورش داد و از نخستین کسانی بود که به پیامبر ایمان آورد و به مدینه هجرت کرد. [پس از وفاتش] پیامبر او را با پیراهن خود کفن کرد تا از حشرات قبر در امان باشد و در قبر او خوابید تا فشار قبر نداشته باشد».

ابن سعد: «فاطمه بنت اسد، اسلام اختیار کرد. وی زنی صالح بود و پیامبر به دیدار او می رفت و در خانه اش می خوابید».

ابن جوزی: «فاطمه بنت اسد، نخستین زنی بود که پیاده از مکه به سوی مدینه هجرت کرد. نخستین زنی بود که با پیامبر بیعت کرد و اولین زن هاشمی بود که خلیفه هاشمی به دنیا آورد و خلیفه ای دیگر نیست که پدر و مادر او هاشمی باشد؛ مگر امیرالمؤمنین علی علیه السلام ».1

1. حیدر مظفری، مادران چهارده معصوم:، صص 86 و 87.

 عظمت ولادت امیر مؤمنان علی علیه السلام در کعبه، از دیدگاه بزرگان

ابن صبّاغ مالکی: «فرزند پاک، از نسل پاک، در جای پاک به دنیا آمد. چنین شکوهی از چه کسی دیده شده است؟! شریف ترین مکان حرم، مسجدالحرام است. شریف ترین مکان مسجد، کعبه است. هیچ کس جز علی در کعبه دیده به جهان نگشود. بنابراین، کودک کعبه، شریف ترین مقام ها را دارد».1

شیخ مفید: «امیرالمؤمنین علی علیه السلام، سال سی ام عام الفیل، در شهر مکه و در خانه خدا متولد شد. هیچ مولودی پیش از او و پس از او در خانه خدا متولد نشده و نمی شود. این پیش آمد از آن روست که خدای متعال، آن حضرت را گرامی داشته و احترام کرده است».

اربلی: «حضرت علی، در مکه معظمه و در خانه کعبه، در روز جمعه سیزدهم رجب متولد شد. کسی غیر از آن حضرت، در خانه کعبه متولد نشده است. این، فضیلت و شرفی است که خداوند به دلیل اعتلای شأن آن حضرت، مخصوص او گردانیده است».

شیخ عباس قمی: «این فضیلت، از خصایص آن حضرت است؛ زیرا شریف ترین بقاع، حرم مکه است و اشرف مواضع، حرم مسجد و احدی غیر از امیرالمؤمنین [علی علیه السلام ] در چنین مکانی متولد نشده است؛ مولودی که در سید ایام که روز جمعه باشد، در شهر حرام؛ ماه رجب، سوای علی، اب الائمه، به دنیا نیامده است».2