اعلام روز قدس در چه تاریخی و چگونه رخ داد؟ 

امام خمینی(ره) از آغاز نهضت اسلامی همواره ضرورت حمایت از مسلمانان ستمدیده فلسطین و آزادسازی قدس شریف را مطرح می کردند و اسرائیل را غاصب و اشغالگر می دانستند و نور امید به پیروزی را در قلبهای مسلمین زنده می کرد. امام خمینی(ره) بر اساس فطرت پاک و الهی خود و بر اساس انسانیت و اخلاق متعالیش و بر طبق فرمان اسلام و قرآن، از فلسطین حمایت کرده و با رژیم غاصب صهیونیستی اسرائیل مبارزه کرده است . امام خمینی در گفتگو با نماینده سازمان الفتح فلسطین در 19 مهر 1347 دیدگاههای خویش را درباره مسائل جهان اسلام و جهاد ملت فلسطین تشریح کرد و در همین مصاحبه بر وجوب اختصاص بخشی از وجوه شرعی زکات به مجاهدان فلسطینی فتوا دادند. سی ام مرداد 1348 ش. قسمتی از مسجد الاقصی به وسیله صهیونیست های افراطی به آتش کشیده شد. شاه که تحت فشار افکار عمومی قرار داشت با پیشنهاد قبول هزینه تعمیر مسجد، تا از استمرار خشم مسلمانان کاسته شود. اما امام خمینی(ره) در پیامی، فریبکاری شاه را افشا کرده و در مقابل پیشنهاد کرد: تا زمانی که فلسطین آزاد نشده، مسلمانان مسجد الاقصی را نباید تجدید بنا کنند. بگذارند جنایت صهیونیسم همواره در برابر چشمان مسلمانان مجسم باشد و مایه حرکتی برای آزادی فلسطین گردد...[1]

ایشان برای اولین بار تاریخ 16 مرداد 1358 هجری شمسی و سیزدهم رمضان 1399 هجری قمری در قم پیامی خطاب به مسلمین ایران و جهان نوشته و آخرین جمعه ماه رمضان را به عنوان «روز قدس» اعلام کردند. امام(ره) در این پیام کوتاه و سرنوشت ساز، با اشاره به خطر اسرائیل غاصب و جنایاتش، چنین نوشت اند:

من از عموم مسلمانان جهان و دولتهای اسلامی می خواهم که برای کوتاه کردن دست این غاصب و پشتیبانان آن به هم بپیوندند. و جمیع مسلمانان جهان را دعوت می کنم آخرین جمعه ماه مبارک رمضان را که از ایام قدر است، و می تواند تعیین کننده سرنوشت مردم فلسطین نیز باشد، به عنوان «روز قدس» انتخاب، و طی مراسمی همبستگی بین المللی مسلمانان را در حمایت از حقوق قانونی مردم مسلمان اعلام نمایند.[2]

 مبنای اسلامی اعلام حمایت از فلسطین و روز قدس چیست؟

اقدام ابتکاری امام خمینی در انتخاب آخرین جمعه ماه رمضان به عنوان «روز قدس»؛ یکی از مصادیق روشن الگوپذیری از سیره عملی رسول اکرم (ص) و پیروی از این فرمان جاودانه است که پیامبر اعظم (ص) فرمود: هر مسلمانی باید به کمک و فریاد ستمدیده بشتابد وگرنه مسلمان نیست: «من سمع منادیا ینادی یا للمسلمین و لم یجبه فلیس بمسلم»[3] و مسلمان، مسلمان است و فرقی ندارد که ایرانی یا غیر ایرانی باشد.

حضرت امام خمینی(ره) با تعیین «روز قدس»؛ عدالت خواهی و ظلم ستیزی و تسلیم ناپذیری در برابر دشمنان را به همه مسلمانان آموخت. و از سوی دیگر امام خمینی با حمایت از مردم مظلوم فلسطین، وحدت اسلامی را در بین مسلمانان گسترش داد و به همین جهت می توان گفت روز قدس؛ روز احیای اسلام ناب محمدی(ص) است. در واقع اعلام روز قدس، نقطه عطفی در بیداری مسلمانان جهان بود که روح یأس را از بین برد و شعله امید به پیروزی را در قلبها روشن کرد.

سالها است که رژیم اشغالگر و غاصب اسرائیل به سرزمین فلسطین تجاوز کرده و هزاران نفر از مردم مسلمان و بی گناه را کشته و زخمی کرده و یا در زندانها به بند اسارت کشیده است. کسی که آشنا با تاریخ سیاسی معاصر جهان باشد در غاصب و اشغالکر بودن اسرائیل و همچنین مظلومیت فلسطینیان هیچ تردیدی ندارد.

حمایت از ستمدیدگان وظیفه ای انسانی است به قول سعدی:

بنی آدم اعضای یکدیگرند

 که در آفرینش ز یک گوهرند

چو عضوی به درد آورد روزگار

دگر عضوها را نماند قرار

تو کز محنت دیگران بی غمی

نشاید که نامت نهند آدمی."[4]

امام خمینی بر اساس وظیفه دینی و ایمانی به یاری ستمدیدگان و مبارزه با ستمگران پرداخت و به این دستور امیرالمؤمنین (ع) عمل کرد که خطاب به دو فرزندش امام حسن و امام حسین علیهما السلام فرمود: «کونا للظالم خصماً و للمظلوم عوناً»[5] دشمن ستمگر و یاور ستمدیده باشید.

این دستور انسانی و اسلامی (حمایت از فلسطین و بزرگداشت روز قدس)، در روایات اهل بیت علیهم السلام ریشه دارد: از جمله در کتاب کافی بابی دارد تحت عنوان: بَابُ الِاهْتِمَامِ بِأُمُورِ الْمُسْلِمِینَ وَ النَّصِیحَةِ لَهُمْ وَ نَفْعِهِمْ و در ذیل آن چند روایت آورده با این مضمون که قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (ص) مَنْ أَصْبَحَ لَا یهْتَمُّ بِأُمُورِ الْمُسْلِمِینَ فَلَیسَ بِمُسْلِمٍ و... هر کسی که اهتمامی به اوضاع مسلمانان نداشته و بی غم و بی درد باشد؛ مسلمان نیست و از دایره اسلام خارج است.

صهیونیستها خودبرتربین هستند

آری اسلامی که در نهج البلاغه معرفی شده؛ هرگز نمی تواند نسبت به ستمدیدگان جهان بی تفاوت باشد. به خاطر همین عواطف انسانی و روح مهربانی و برادری نسبت به همه مردم جهان است که هر کسی اسلام را می شناسد، آن را می ستاید که دینی جهانی و انسانی است و نژادپرستانه نیست و روز به روز بر شمار گروندگان به اسلام افزوده می شود، بر عکس صهیونیسم. مسلمانان دین خود را تبلیغ می کنند زیرا همه مردم را انسان و برابر می دانند و آنان را دعوت به ایمان اسلامی می کنند ولی صهیونیستها خودبرتربین هستند، تبلیغ و دعوت به دین خود نمی کنند زیرا نژادپرستند.

 ارتباط روز قدس با مسأله جهاد کبیر که مقام معظم رهبری بارها مورد تأکید قرار داده؛ چیست؟

 جهاد کبیر، اصطلاحی اصیل و اسلامی و به معنای مقاومت و تسلیم ناپذیری در برابر کافران و منافقان است. هرچند این حقیقت الفاظش به صورت اصطلاح "جهاد کبیر" فقط یک بار در قرآن کریم آمده: فَلا تُطِعِ الْکافِرینَ وَ جاهِدْهُمْ بِهِ جِهاداً کبیراً.[6] یعنی: پس از کافران اطاعت مکن و بدین وسیله با آنان جهاد کن؛ جهادی بزرگ.") ولی معنا و محتوایش بارها و بارها در قرآن و روایات بیان شده، اساساً می دانیم آموزه اساسی اسلام، توحید و مبارزه با شرک و بت پرستی بوده و روح توحید نیز عبارت است از نفی عبودیت غیر خدا. مقاومت در مقابل کافران، مشرکان و منافقان و تسلیم ناپذیری در برابر دشمنان خدا، یکی از ضروریات اصلی دین اسلام و بلکه همه ادیان الهی است. این ایستادگی شامل عرصه های گوناگون فرهنگی، اقتصادی، سیاسی و. .. می شود. از سوی دیگر، روز قدس؛ اعلام همبستگی با مسلمانان مظلوم و حمایت از آنان در برابر ستمگران و مستکبران است. اگر مفهوم جهاد کبیر را با معنای روز قدس بسنجیم؛ آشکار می شود که روز قدس و حمایت از مسلمانان مظلوم فلسطین، یکی از مصادیق بارز جهاد کبیر و مقاومت اسلامی و تسلیم ناپذیری در برابر دشمنان قرآن است.

آیا می توان گفت مسئولیت اسلامی گسترده و جهانی است و روز قدس یکی از موارد و نمونه های بارز آن است؟

- بله مسلمانی که در قرآن کریم می خواند و باور دارد که... أَلا لَعْنَةُ اللَّهِ عَلَی الظَّالِمین[7] و... إِنَّ اللَّهَ لا یهْدِی الْقَوْمَ الظَّالِمین[8] و یوْمَ لا ینْفَعُ الظَّالِمینَ مَعْذِرَتُهُمْ وَ لَهُمُ اللَّعْنَةُ وَ لَهُمْ سُوءُ الدَّارِ[9] و... موضع و وظیفه دینی و قرآنیش نسبت به روز قدس و مردم فلسطین روشن است. پس باید دانست که بر اساس معارف اسلامی، مسلمانان وظیفه دارند از ستمدیدگان جهان حمایت کنند چه فلسطین چه سایر کشورها و به همین جهت امام خمینی چنین فرموده است:

.. تا بانگ لا اله الا اللَّه و محمد رسول اللَّه بر تمام جهان طنین نیفکند مبارزه هست. و تا مبارزه در هر جای جهان علیه مستکبرین هست ما هستیم. ما از مردم بی پناه لبنان و فلسطین در مقابل اسرائیل دفاع می کنیم. و اسرائیل این جرثومه فساد همیشه پایگاه امریکا بوده است. من در طول نزدیک به بیست سال خطر اسرائیل را گوشزد نموده ام. باید همه بپاخیزیم و اسرائیل را نابود کنیم، و ملت قهرمان فلسطین را جایگزین آن گردانیم. ما از ملت مسلمان و دلیر افغانستان کاملًا پشتیبانی می کنیم؛ ملتی که علیه تجاوزگران به مبارزه برخاسته اند، بدانند که خدا با آنان است، هر چه بیشتر صفوف خودشان را فشرده تر کنند و با ایمان راسخ بجنگند تا پیروز شوند، و بدانند که پیروزی نزدیک است...[10]

مقام معظم رهبری حضرت آیت الله خامنه ای –دامت برکاته – نیز همواره و در همه زمینه ها راه و روش حضرت امام خمینی را استمرار بخشیده و در جهت رسیدن به اهداف بلند اسلامی، فعالیت های گسترده و ژرفی انجام داده و همواره از ملت مظلوم فلسطین، لبنان، افغانستان، یمن و. .. حمایت کرده اند وهمواره تاکید دارند کمک همه جانبه به مردم فلسطین و حمایت کامل از آنان واجب کفائی بر همه ی مسلمانان است.

و سرانجام یادآور می شوم که خداوند کریم، پیروزی نهایی مؤمنان و مجاهدان صابر را تضمین کرده است. و أ لیس الصبح بقریب؟ یعنی آیا صبح پیروزی نزدیک نیست؟!

پی نوشت ها

[1] ر. ک: حدیث بیداری، ص 79- 80

[2] صحیفه امام ج 9، ص 267

[3] الکافی، ج 3، ص 419

[4] گلستان/باب اول در سیرت پادشاهان

[5] نهج البلاغه، نامه 47

[6] آیه 52 سوره فرقان

[7] هود/ 18

[8] قصص/ 28

[9] غافر/ 52.