برای پرداختن به این پرسش، باید چند نکته را روشن کنیم:

اوّل اینکه تکلیف ما چیست؟ آیا وظیفه داریم خدمت امام زمان(عج) برسیم؟ (در این صورت باید تمام همّ‌ و غم خود را صرف این کار کنیم.) یا اینکه وظیفه داریم امام زمان خود را بشناسیم و او را دوست داشته باشیم و از او اطاعت کنیم؟

ما باید فکرمان را روی این مسئله متمرکز کنیم که وظایف و تعهّداتمان را به نحو مطلوب بشناسیم و بدان عمل نماییم؛ یعنی اگر گفته شده است که وظیفه دارید،‌ برای امام زمان(عج) دعا کنید، دعا کنیم و اگر گفته شده که برای سلامتی ایشان صدقه دهید، صدقه بدهیم.

نکتة دوم اینکه لازم نیست که انسان وردی بخواند، زحمتی بکشد و چلّه‌نشینی کند تا امام زمان(عج) را ببیند؛ بلکه اگر انسان تکالیف شرعی خود را با دقّت و جدّیت انجام دهد، مثل آن پیرمرد قفل‌ساز، امام زمان(عج) خود به سراغ او می‌آید و ممکن است حتّی بارها سعادت این ملاقات نصیبش شود. به هر حال، ما معتقدیم که اعمالمان هفته‌ای دو بار (دوشنبه‌ها و پنج‌شنبه‌ها) به ر?یت حضرت ولیّ‌عصر(عج) می‌رسد. ایشان وقتی اعمال خوب مردم را می‌بیند، خوشحال می‌شود و برای آنها دعا می‌کند و زمانی که اعمال بد پیروان خود را می‌بیند،‌ غمگین می‌شود.

حال اگر سئوال شود که این تکالیف چیست، باید گفت: هر کس باید برای انجام دقیق وظایف دینی‌اش، توضیح‌المسائل مرجع تقلید خود را مطالعه کند، قرآن بخواند و به آن عمل کند و در یک کلام، با سلوک و رفتار خود، به جرگة کسانی درآید که خداوند درباره‌شان فرموده است: آنها را دوست دارم. کسی که مشتاق امام زمان(عج) است، باید تلاش کند آنچه را خداوند امر کرده، انجام دهد و از هر چه نهی فرموده، پرهیز نماید. انسان باید مانند اویس قرنی کاری کند که‌ «ولیّ الله» مشتاق او شود و بویش را از دوردست‌ها استشمام کند.

البتّه راه‌حل‌هایی برای زیارت آن حضرت نقل شده است؛ مثلاً گفته‌اند:‌ اگر کسی چهل شب به مسجد سهله در کوفه برود، دیدار حضرت ولیّ‌عصر(عج) برایش میسّر می‌گردد.

در مجموع،‌ زن و مرد مسلمان، باید در انجام تکالیف الهی خود کوشا باشند تا امام زمان(عج) آنها را دوست داشته باشد؛ خواه به محضر آن حضرت شرفیاب شوند، خواه از این سعادت بهره‌مند نگردند.

جلب خشنودی امام عصر(عج)

پرسش: چگونه خشنودی امام زمان(عج) را به دست آوریم و از کجا بفهمیم که آقا از اعمال ما رضایت دارد یا نه؟

پاسخ: خشنودی امام زمان(عج) در رضای خداست: «رضی الله رضانا اهل البیت؛ خشنودی خدا در خشنودی ما خاندان است»(1). توضیح آنکه خداوند برای تحقّق فلسفة آفرینش و هدفی که انسان‌ها را برای آن آفریده است، پیامبران و کتاب‌های آسمانی فرستاده است. محصول و عصارة همة فرمان‌های الهی در شریعت اسلام موجود است که به دست پیامبر خاتم(صلی الله علیه و آله) به بشریّت ارائه شده است. با تحقّق وصایت و ولایت و معرفی امام بعد از پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله)، دین خدا کامل و نعمت خدا تمام شد: «الْیَوْمَ أَکْمَلْتُ لَکُمْ دِینَکُمْ وَأَتْمَمْتُ عَلَیْکُمْ نِعْمَتِی وَرَضِیتُ لَکُمُ الإِسْلاَمَ دِینًا؛(2) امروز دین شما را برایتان کامل و نعمت ‏خود را بر شما تمام گردانیدم و اسلام را براى شما [به عنوان] آیینى برگزیدم »

بنابراین خشنودی خداوند از مردم، هنگامی است که آموزه‌های شریعت خاتم را که با نگهبانی و حفاظت امامان معصوم(علیهم السلام) به اوج کمال خود می‌رسد، اجرا کنند. این آموزه‌ها را در خلال منابع استنباط احکام می‌توان یافت؛ یعنی در‌ قرآن، سنّت، عقل و اجماع که فتوای فقها مبتنی بر آن است. حال اگر کسی خود مجتهد و کارشناس نیست، باید به مجتهد و کارشناس مراجعه و از او تقلید کند؛ یعنی آنچه را در رساله‌های عملیّة مراجع آمده و همچنین دستورهای ولیّ فقیه را اجرا کند. این امر، همراه ایمان به مبدأ و معاد و سفرای الهی، رضایت خداوند را به وجود می‌آورد:

«وَالسَّابِقُونَ الأَوَّلُونَ مِنَ الْمُهَاجِرِینَ وَالأَنصَارِ وَالَّذِینَ اتَّبَعُوهُم بِإِحْسَانٍ رَّضِیَ اللّهُ عَنْهُمْ وَ رَضُواْ عَنْهُ؛(3) و پیشگامان نخستین از مهاجران و انصار و کسانى که با نیکوکارى از آنان پیروى کردند، خدا از ایشان خشنود و آنان [نیز] از او خشنودند.»

بنابراین، خداوند از بنده‌ای راضی است که دارای ایمان و عمل صالح باشد ـ عمل صالحی که محصول ایمان است ـ عمل صالح، در اطاعت از خدا و پیامبر و امامان و علما تحقّق می‌یابد. هرکس چنین باشد مورد رضا و خشنودی امام زمان(عج) است. تشخیص این مطلب امری بس آسان است؛ هرچه التزام عملی فرد به احکام اسلام بیشتر باشد، قرآن را بخواند، بفهمد و عمل کند و به مسجد و محافل دینی بیشتر رفت و آمد داشته باشد، با افراد مذهبی و علمای دینی بیشتر محشور باشد، بیشتر مورد عنایت و خشنودی امام زمان(عج) است.

 

بهره‌وری از وجود امام عصر(عج)

پرسش: راه افزایش عشق به امام زمان(ع) و ارتباط با آن حضرت چیست؟

پاسخ:

1. کسب معرفت

ساختار فطرت انسان طوری است که زیبایی و کمال و فضیلت را دوست می‌دارد و مصادیق این زیبایی و کمال را هر جا بیابد، به آن عشق می‌ورزد. امام زمان(عج) حجّت زندة خداوند در میان انسان‌ها و کامل‌ترین و زیباترین و با فضیلت‌ترین مخلوقات است. او فردی از سلسلة جانشینان و اوصیای الهی است که خلیفة پیامبر(صلی الله علیه و آله) و یازده امام معصوم و «بقیّه‌الله» بر زمین است. او عصارة همة کرامت‌ها و ارزش‌های انسانی و ترجمان و آینة تمام نمای خلیفـة‌الله بر روی زمین است که عالی‌ترین شاخص‌های فطرت الهی انسانی و آینة اسما و صفات جمیل مطلق یعنی خدای تعالی است.

انسانی که در تکاپوی یافتن مظهر جمال الهی و عشق ورزیدن به اوست، باید تلاش کند که او را بشناسد و با این معرفت، مظهر جمیل مطلق را بیابد. معرفت او کافی است که انسان را شیدای او کند و این مقتضای فطرت انسان است. شاید رمز تأکیدهای فراوان اسلام بر لزوم و ضرورت شناخت امام، همین باشد. از همین روست که عدم این معرفت را گمراهی در دین معرفی می‌کند، همین باشد: «... اللّهمّ عرّفنی حجّتک، فانّک ان لم تعرّفنی حجّتک، ضللت عن دینی؛ خدایا! حجّت خود را به من بشناسان؛ زیرا اگر حجّتت را به من نشناسانی از دینم گمراه می‌شوم.»

البتّه این معرفت هر چه عمیق‌تر، دقیق‌تر و همه جانبه‌تر باشد، آثار بیشتری دارد. در فرهنگ و معارف شیعی، امام تنها یک هدایت‌گر و راهنما نیست که ارائة طریق کند و به بندگان خدا آدرس مقصد را بدهد؛ بلکه انسان‌های مستعد را به سر منزل مقصود می‌رساند. به عبارت دیگر، هدایت امام تنها از نوع «ارائة طریق» نیست؛ بلکه از نوع «ایصال الی المطلوب» نیز هست. این است مفهوم «هدایت به امر» که در قرآن مطرح شده است:

«وَجَعَلْنَا مِنْهُمْ أَئِمَّةً یَهْدُونَ بِأَمْرِنَا لَمَّا صَبَرُوا وَکَانُوا بِآیَاتِنَا یُوقِنُونَ؛(4) و چون شکیبایى کردند و به آیات ما یقین داشتند، برخى از آنان را پیشوایانى قرار دادیم که به فرمان ما [مردم را] هدایت مى‏کردند.»