پنجم : انس کودکان با قرآن

درباره آموختن قرآن به کودکان امام حسن عسکری(ع) می‌فرماید: خداوند به پدر و مادر پاداش بزرگی عنایت فرماید، آنان می‌گویند پروردگارا این همه فضل در حق ما از کجاست؟ اعمال ما شایسته چنین پاداشی نیست، در جواب گفته می‌شود این همه عنایت و پاداش شماست که به فرزند خود کتاب خدا را آموختید و او را در آیین اسلام بینا کردید.( تفسیر موضوعی قرآن، ج 5، ص 10)

ششم  و هفتم : پس از وقوف آگاهی بر اهمیت و فضیلت قرائت قرآن برای مانوس ساختن کودکان با این امر توجه به دو مطلب ضروری است:

الف: الگودهی

ب: عادت دهی

محور اول

الگو دهی: با توجه به نقش بسیار مؤثر الگو در تربیت کودک نگاهی گذرا خواهیم داشت به سیره حضرت معصومین(ع) که ترنم قرآن از آداب همیشگی ایشان بوده، عادت امام حسن(ع) بر این بود که هماره پیش از خواب لوحی منقوش را پیش رو می‌گرفت که در آن سوره کهف نقش بسته بود و آن را زمزمه می‌کرد. و سرانجام عشق والای حسین(ع) به قرآن در کلام آن حضرت تجلی می‌کند که شب عاشورا را از دشمن مهلت خواست تا به عبادت و مناجات بپردازد و فرمود:... خدا می‌داند که من به نماز و قرائت قرآن و استغفار و مناجات با خدا علاقة شدید دارم.

همچنین با تأمل در زندگی و شرح حال بزرگان دین می‌یابیم که آغازین عمل صبحگاهان‌ نشان قرائت قرآن و واپسین برنامة شبانگاهشان تلاوت آن بوده است از جمله امام خمینی (ره) با همه اشتغالاتی که داشتند هر روز سه تا پنج نوبت قرآن می‌خواندند.

محور دوم

عادت دهی: در تربیت خردسالان باید بر اساس تلقین و عادت دادن حرکت کنیم چون کودک برای تلقینات مفید و عادتهای مثبت نقش پذیر و مستعد می‌باشد عوامل مؤثر در عادت دهی صحیح و تذکرات لازم در این زمینه:

1.توجه به فطرت: نیاز به پرستش و نیایش یکی از اساسی‌ترین نیازهایی که در عمق روان بشر وجود دارد تجربیات و مشاهدات نیز مؤید این مطلب است که کودکان در تقلید و یادگیری مفاهیم و سایل دینی (قرآن، نماز و...) آمادگی بیشتری در مقایسه با دیگر رفتارها و موضوعات از خود نشان می‌دهند، اگر مشاهده می‌شود که گروهی از کودکان و نوجوانان نسبت به مسایل دینی رغبت و تمایلی از خود نشان نمی‌دهند، این مربوط به محیطی است که فطرت کودک را از مسیر خود منحرف کرده است.

1.در نظر گرفتن اختیار و پرهیز از اکراه: انسان موجودی است مختار و کرامت خویش را می‌تواند با اختیار خود کسب کند، در دعوت کودکان و نوجوانان به دین باید گونه‌ای عمل کنیم که آنها احساس آزادی کنند و با توجه به این که انسان فطرتاً خداجوست با تذکر روشهای صحیح این فطرت را در وجود آنان بیدار نماییم تا به اختیار و با اشتیاق به سوی آن سوق یابند.

1.تدریج در آموزش: باید مطالب و مفاهیم آموزش متناسب با سطح درک و قوای ذهنی و روانی کودک باشد، کودک نباید یکباره بار سنگینی از وظایف را بر دوش خود احساس کند. تکالیف سنگین و زود هنگام و خارج از توان ممکن است، صدمه‌ای جبران ناپذیر بر اعتقادات دینی او وارد سازد. امام جعفر صادق(ع)می‌فرماید: «... ما به کودکان‌مان در هفت سالگی امر می‌کنیم به اندازه توانشان نصف روز یا بیشتر یا کمتر روزه بگیرد و دستور می‌دهیم هنگامی که تشنگی و گرسنگی به آنان غالب شد افطار کنند. این کار برای آن است که به روزه گرفتن عادت کنند.»( اصول کافی، ج 3، ص 409)

1.اعتدال و میانه‌روی: ظرفیت کودک برای عبادت محدود است از این رو باید سعی شود، عبادت و تلاوت با نشاط باشد اگر نشاط از بین برود، جنبه تحمیلی پیدا می‌کند.

1.تکرار و مداومت: تکرار و استمرار سبب یادگیری درست، سرعت عمل و کسب مهارت در هر زمینه‌ای می‌شود: «کار نیکو کردن از پر کردن است» برای تقویت و ایجاد رفتاری ثابت و عادتی استوار در کودک و نوجوان باید از مجرای«تکرار» وارد شد، بسیاری از افکار و اعمال در سایه تمرین و عمل مکرر در انسان تثبیت می‌شوند حتی ایمان آدمی هم نوعی تثبیت در سایة عمل است.

1.توجه به جاذبه قرآن: جاذبه قرآن به قدری است که تلاوت مقداری از آن زمینه انس با بقیة آن را فراهم می‌کند، البته اعجاز این کتاب باعث آن است که اگر کسی معنای آن را هم نداند و فقط از خواندن آن بهره‌مند باشد به همین مقدار از فیض خدا نصیب می‌برد، و همین عبادت لفظی او را به عبادت فکری می‌رساند.( تفسیر موضوعی قرآن، ج 9، ص 329)

1.ایجاد فضای قرآنی و گوش سپردن به آیات: خداوند در قرآن مجید مؤمنان را به شنیدن آیات فرمان داده است. (اعراف، 204)

 چگونه فرزندانمان را با قرآن مأنوس کنیم؟

امام علی علیه السلام در حکمت 391نهج البلاغه می فرمایند : حق فرزند بر پدر آن است که برای او اسم نیکو انتخاب کند و او را نیکو ادب کند و به او قرآن بیاموزد.

حال سوال این است که چگونه بچه هایمان را با قرآن مانوس کنیم ؟

آیا واقعا هیچ با خود اندیشیده ایم که برای چی می خواهیم قرآن را به بچه هایمان بیاموزیم؟

آیا خدایی ناکرده برای این است که جلوی در وهمسایه وفامیل و دوستان و... فخر فروشی کنیم؟ که قطعا روایات ما اینگونه افکار را مذمت می کند .

بنابراین اگرهدف ما از تعلیم دادن قرآن وانس با قرآن این باشد که فرزندان خود را با احکام ودستورات الهی آشنا کنیم ، تا در مراحل مختلف زندگی آنها را به اجرا در بیاورد و به آنها عمل کند ، پس بهترین راه این است که عملا بچه هایمان را با مضامین قرآن مانوس کنیم .

امروزه تمام آموزشگاههای دنیا به این نتیجه رسیده اند که بهترین راه آموزش، آموزش تصویری ودیدنی است .

بنابراین بچه باید انفاق کردن والدین و چگونگی برخورد کردن آنها با فقراء وتهیدستان را ببیند ، او باید حضور والدین در نماز جمعه و .. را ببیند ، خب وقتی پدر اینجور بود وبعد آیات انفاق و ...را برای فرزندش تلاوت کرد ، قطعا فرزند او هم از وجود چنین دین وکتابی مباهات خواهد کرد . وبا تمام وجود از آنها استقبال خواهد کرد .

آقای قرائتی می گفت : فردی تعریف می کرد که من پنج ریال به فرزندم دادم .او این پول را به فقیر داد و من طبق آیه قرآن ، ده برابر پول را به فرزندم برگرداندم و این آیه را به او نشان دادم . این بچه با این روش می تواند تفسیر قرآن را یاد بگیرد. اگر عمل ما خوب باشد می توانیم بچه ها را جذب کنیم.