راههای ایجاد انس با قرآن
انس با قرآن
واژه ی انس یعنی : خو گرفتن و آرام یافتن به چیزی.انس گرفتن یعنی همدم بودن، خو گرفتن، ارتباطی فراتر از یک رابطه ی معمولی. ارتباطی مستحکم که موجب تأثیرپذیری و تأثیرگذاری باشد. با تعریفی این چنین ، انس جوانان با قرآن معنای ژرف تری به خود می گیرد که هدفی والاتر برایش قابل تصور است. هدفی که دلیل نزول قرآن است. انس با قرآن یعنی آموختن قرآن (قرائت صحیح قرآن)، استمرار بر قرائت قرآن ، فهم قرآن و تدبردر آیات آن و عمل به قرآن. امّا کمال انس با قرآن زمانی حاصل می شود که موجب تغییر رفتار شود. بدان صورت که شخص و به تبع آن جامعه به آرامشی معنوی دست یابند و از دغدغه هایی که گریبان گیر افراد یا جامعه ی غیردینی است برهند.
چگونه با قرآن انس پیدا کنیم؟
بزرگان فرموده اند راه انس با چیزی، ارتباط زیاد داشتن با آن است و این مطلب از نقطه نظر روانشناختی ظامری مسلم و غیر قابل انکار است. اگر غذایی در کام انسان ناخوشایند باشد، با چند بار خوردن، با ذائقه او هماهنگ می شود و عادت به شنیدن صدایی ناهنجار، از شدت آزار آن می کاهد به گونه که گاهی اوقات انسان متوجه آن نمی شود. اگر انسان قرآن کریم را بشناسد و آن را سخن خداوند بداند که در هر لحظه و ساعت با او به گفتگو می نشیند و بدون واسطه، با او سخن می گوید. اگر خداوند را به بزرگی و عطمت و لطف و رحمت و حکمت شناخته باشد و بداند که خداوند بزرگ با آن صفات جلال و جمالش در قرآن و کلامش تجلی و ظهور یافته است («فتجلی لهم فی کتابه» نهج البلاغه، ترجمه مرحوم محمد دشتی، خطبه 147/2). آن گاه کلمه کلمه قرآن را نور و پاکی و حکمت و پند و هدایت می داند و هیچ لذتی در علام در نزد او بالاتر از انس با قرآن که کلام محبوب و سخن خالق همه زیبایی ها و کمالات و خوبی ها و خیرات است نمی باشد. البته برای انس با قرآن باید دارای برنامه منظم بود و به چندین امر توجه کامل داشت: 1- حداقل روزی ده آیه از قرآن کریم و یا یک صفحه از آن تلاوت گردد، بدین معنا که تلاوت قرآن در هیچ روزی ترک نشود. 2- تدبر در قرآن و آیات نورانی اش فراموش نگردد. 3- آداب ظاهری قرآن مثل: با وضو بودن و رو به قبله بودن و حضور قلب داشتن در وقت تلاوت آن و سایر آداب رعایت گردد. 4- مواظب گناهان بودن و تصمیم بر ترک آنها و دوری از آنها چون قرآن کریم در سوره مبارکه واقعه در مورد اوصاف خود می فرماید: «انه لقرآن کریم فی کتاب مکنون لا یمسه الا المطهرون» برای استفاده از قرآن باید از نظر اعتقادات و نیت و اعمال پاک و پاکیزه بود وگرنه بهره ای از قرآن که خود پاک است و کتاب پاکان است نخواهیم داشت. 5- در بین گناهان باید بیشتر متوجه گناهان زبان بود، چون قرآن از طریق زبان و دهان خوانده و تلاوت می باشد پس باید به شدت از دروغ و غیبت و تهمت و آزار با زبان و سایر گناهان زبان اجتناب کرد. در حدیث آمده است «دهان های خود را که راه های قرآن است پاکیزه نمایید». 6- آشنایی با ادبیات عرب و صرف و نحو و به ویژه معانی لغت قرآن و ترجمه آن در انس با قرآن و استفاده بهتر از آن نقش به سزایی دارد.

«احساس نیاز»
یکى از مهمترین عوامل براى این که انسان رغبت پیدا کند کارى را انجام دهد- مانند مطالعه کتاب، قرائت قرآن و سایر کارها- این است که به آن کار «احساس نیاز» کند. اگر این اتفاق افتاد و انسان احساس نیاز به آن کار کرد هرگز از انجامش خسته نمی شود.. چرا که اگر این احساس نیاز بود هرگز خستگی از آن به سراغتان نمی آید. ما مسلمانان معمولا قرآن می خوانیم تا با آن به حال خوش معنوی برسیم و یا به وسیله آن خواسته های خود را از خداوند طلب کنیم. هر چند این روش استفاده از قرآن اشکالی ندارد اما هدف اصلی از خلقت قرآن این است که انسان به وسیله آن خداوند را بشناسد و با آن به اوصاف و خصوصیات الهی پی برد و با شناخت و عمل به احکام و دستوراتش موجبات سعادت ابدیش را فراهم آورد. اگر احساس نیاز به قرآن در این راستا در ما به وجود آید هرگز خستگی و دلزدگی از تلاوت و یادگیری به سراغ انسان نخواهد آمد.
«شروع درست»
یک شروع خوب در این بین بسیار می تواند به اشتیاق شما کمک کند. باید از ابتدا انسان تعادل را رعایت کند و به میزانی برای مطالعه وقت بگذارد که باعث خستگی و بی میلی نشود. همیشه در روز زمانی دست از تلاوت قرآن بردارید که هنوز مقداری میل به تلاوت دارید و با زیاد خوانی خود را خسته نکنید - مانند کاری که قبلا انجام می دادید و روزی یک جزء را مطالعه می کردید – چون همانطور که گفتیم کیفیت بهره برداری از قرآن نسبت به کمیّت آن از اهمیت بالاتری برخوردار است. و احساس نیاز برای انسان در کیفیت حاصل می شود نه در کمیّت.
خلاصه آنکه «احساس نیاز» عامل مهمى در کشاندن افراد به امر مطالعه یا تلاوت قرآن است اما ممکن است سؤال کنید چگونه مى توان احساس نیاز را در خود ایجاد کرد؟
به نظر مى آید اصل «احساس نیاز» به قرآن در درون انسان ها نهفته است یعنى همان طور که احساس گرسنگى و تشنگى یک امر درونى و ذاتى است و هرگاه ارگانیزم بدن انسان دچار کمبود آب و مواد غذایى شود احساس تشنگى و گرسنگى به صورت خودکار در او به وجود مى آید، احساس نیاز به قرآن نیز این چنین است. اما گاهى چیزهاى دیگر مى آید به صورت بدلى این نیاز را ارضا مى کند یا این که موانعى باعث مى شود ضمیر تشنه انسان همواره در این تشنگى بماند تا حیات خود را از دست بدهد و هنگامى که انسان حیات معنوى و روحانى نداشت دلیلى ندارد احساس نیاز به امور معنوى کند. بنابراین باید این موانع را کنار زده تا نداى فطرت انسان خواسته هاى فطرى خود را به گوش جان انسان برساند. در اینجا به راهکارهایى اشاره مى کنیم که «احساس نیاز» را در شما زنده کند تا به دنبال آن انگیزه بیشترى براى تلاوت قرآن و توجه به معانى قرآن ایجاد شود.
1- روایاتى که در مورد اهمیت قرآن وارد شده است را مطالعه کنید.(1)
2- معاشرت با کسانى که انس بیشترى با قرآن دارند و موفقیت هایى نیز در این زمینه کسب کرده اند.
3- مطالعه زندگانى افرادى که با قرآن زیاد سر و کار داشته اند.
4- اجتناب از گناه و توبه از گناهانى که در گذشته مرتکب شده اید زیرا گناه لذت و شیرینى عبادت در ذایقه انسان را از بین مى برد.
5- گوش دادن به برنامه هاى زیباى قرآنى از صدا و سیما و تهیه سى دى هاى جذاب و استفاده کردن از آنها.
6- تهیه نوارهاى قرآن که با صوت زیبا قرآن را تلاوت مى کنند.
7- هر روز یک وقتى را ولو چند دقیقه اختصاص به تلاوت قرآن دادن.
8- هنگام خواندن قرآن به معانى و تعالیم آن نیز توجه کنید و هر بار یکى از پیام هاى قرآن را یادداشت کنید و نصب العین خود در زندگى قرار دهید و استفاده عملى از قرآن ببرید زیرا وقتى نتایج و پیامدهاى ارزشمند و مؤثر آن را در زندگى تجربه کردید و چشیدید علاقه تان به آن بیشتر خواهد شد.
انسان دوست دارد تأثیر کاری که انجام میدهد را در زندگی مشاهده کند حال آنکه تأثیر قرآن در کیفیت تلاوت آن نهفته است نه در کمیّت. تأثیر تلاوت به همراه تدبر چند آیه هرچند اندک، بیش از تلاوت یک یا چند جزء در روز می باشد ،
(1)) اصول کافى کتاب فضل قرآن، ج 4).ر
زمینه های جذب جوانان به قرآن
این زمینه راه‏کارهاى زیادى وجود دارد؛ از جمله: 1) موضوع‏بندى آیات‏تحت عنوان آیات موضوعى وارائه به جوانان 2 ) ارایه تازه‏هاى علمى که با آیات الهى هم‏خوانى دارد تحت عنوان نشریه، مقاله، روزنامه‏دیوارى و... . 3 ) استفاده از خود جوانان فعال جهت برنامه‏ریزى در این زمینه. 4 ) جذابیت متولّیان امور قرآنى (چه از لحاظ ظاهرى و چه از لحاظ فکرى و عملى). 5 ) استفاده از اساتید مجرب و با سابقه و جوان پسند جهت کلاس‏هاى قرآنى. 6 ) برگزارى مسابقات قرآنى و جشن‏هاى قرآنى و محافل نور و دعوت از پیش‏کسوتان قرآن به نحو شایسته. 7 ) ایجاد انگیزه و نیاز در جوانان . 8 ) محیط آرام و مطلوب قرآنى 9 ) بها دادن به امور قرآنى . 10 ) اساتید کاردان و جذاب. 11 ) استفاده از ساعات مناسب براى برگزارى کلاس‏ها و... . 12 ) در اختیار قرار دادن کتاب‏هاى قرآنى، نشریات، مقالات و... . 13 ) ایجاد فضاى عرفانى و معنوى به نحو شایسته با تبلیغات حساب شده. 14 ) تبلیغات گسترده و مطلوب جهت اعلان شروع به کار . 15 ) برخورد دوستانه در مراحل اولیه با تمام جوانان. 16 ) استفاده از دانشجویان محل جهت راه‏اندازى هر چه بهتر کار قرآنى.17-تهیه متن مناسب وسازگار با ادبیات دانشجویی 18-نظر سنجی از دانشجویان درمورد مباحث قرآنی که با علایق آنها سازگاری دارد. 19واگذاری مسئولیتهای اجتماعی به جوانان پیامبر اکرم ـ صلی الله علیه وآله وسلم ـ از جوانان برای مسئولیتهای اجتماعی استفاده می کرد و در جنگها و کارهای آموزشی، از نظریات جوانان بهره می جست، هر چند بعد از مشورت، خود تصمیم می گرفت. نخستین معلم قرآن را که به مدینه فرستاد جوانی به نام مصعب بن عمیر بود که از خانواده اشراف قریش، ولی جوانی وارسته و پاک باخته بود. او به هنگام رسیدن به مدینه «مکتب قرآن» تأسیس کرد و مردم مدینه را با قرآن آشنا ساخت.