بی تردید انسان برای اینکه ظرفیتهای وجودی خود را بشناسد و خود را به سعادت و کمال برساند باید شئوون وجودی خویش را درست و عمیق بشناسد و در این صورت این امکان برای او بوجود می آید که در صدد شکوفائی استعدادها برآید و خود را در جهت کمال مطلوب قرار دهد . اما در صورتی که از توجه نسبت به شناخت خود غافل باشد و به تعبیر دیگر از خود بیگانه باشد ، هیچگاه به کمال وجودی اش نائل نخواهد شد و به سعادت نخواهد رسید . لذا هر انسانی ناگزیر است ابعاد وجودی اش را مورد بررسی دقیق قرار دهد تا هر کاری را در جای خود انجام دهد و خود را از ضرر و خسران نجات دهد . بسیار جای تأسف است که انسان به جای آنکه به تنظیم امورات زندگی خود ، بر پایه شناخت صحیح و دقیق بپردازد خود را به امور غیر اصیل و فرعی مشغول می سازد و زمانی هم متوجه می شود که بخش عمده عمر خود را از دست داده و چیزی برای او باقی نمانده تا به فکر نجات خود بر آید و به اصلاح خود بپردازد . بطور حتم منشاء بسیاری از مشکلاتی که دامن گیر انسان می شود ، عدم شناخت صحیح از خود خواهد بود . همین وارد نشدن در مقوله شناخت باعث می شود که انسان به فکر خودسازی نباشد و سازه های وجودی خود را سامان ندهد و در نتیجه با خود و دیگران و خدا بیگانه می شود و همه سرمایه های وجودی خود را از دست می دهد . و لذا بسیار واضح و روشن است که آدمی برای رسیدن به سعادت باید به طور جدّی به شناخت خود بپردازد .
 
مراد از این شناخت هم ، دانستن مجموعه شرائط و امکانات و استعدادهایی است که خدای متعال به او عطاء کرده . انسان باید درک کند خدای قادر حکیم این همه امکانات را چرا در اختیار انسان قرار داده ؟ و در واقع چرا به انسان اختیار و آزادی داده؟ و چرا این همه موجودات را در خدمت انسان قرار داده؟ با توجه به اینکه از حکیم کار لغو و بیهوده صادر نمی شود، مطالعه و بررسی این جهات به واقع می تواند زمینه رشد و توجه عمیق به خود را برای انسان فراهم سازد و آدمی را در مسیر صحیح قرار دهد و در غیر اینصورت این انسان تمام سرمایه های خود را به بهایی ناچیز خواهد فروخت و در این معامله بیش از همه ضرر و خسران خواهد نمود . آیات فراوان قرآن کریم این هشدار را به انسان می دهد و آدمی را نسبت به عواقب خود فراموشی گوشزد می نماید :" وَلَا تَکُونُوا کَالَّذِینَ نَسُوا اللَّهَ فَأَنسَاهُمْ أَنفُسَهُمْ" [1] « و همانند آنان نباشید که خدا را فراموش کردند و خدا هم آنان را نسبت به خودشان دچار فراموشی کرد » و در جای دیگر می فرماید : " بِئْسَمَا اشْتَرَوْاْ بِهِ أَنفُسَهُمْ" [2] « آن چه خود را به آن فروختند بد چیزی است» . این گروه در واقع بی ایمانانی هستند که از سعادت بهره ای نبردند و خود را از رسیدن به حقائق شناخت و معرفت و ایمان و شهود محروم ساختند . " الَّذِینَ خَسِرُواْ أَنفُسَهُمْ فَهُمْ لاَ یُؤْمِنُونَ" [3] « آنان که دچار خود زیانی شدند پس آنان ایمان نمی آورند . »